Cmentarz nr 301 - Żegocina
Cmentarz znajduje się za murami okalającymi kościół, pochowano tu 13 żołnierzy austriackich, 67 niemieckich, 8 rosjan i 1 bułgarskiego. Na mogiłach zbiorowych stoją betonowe stele z żeliwnymi tablicami imiennymi, a na mogiłach pojedynczych stoją krzyże listwowe z tabliczkami imiennymi. Cmentarz zadbany. INDEX 301 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 302 - Żegocina
znajduje się pośrodku cmentarza parafialnego miejscowości Żegocina. Przy wejściu z drogi głównej na drogę wiodącą na cmentarz znajduje się słup informujący. W dużej kwaterze wojskowej są pochowani żołnierze w mogiłach zbiorowych i pojedynczych. Mogiły pojedyncze z krzyżami są zaopatrzone w tabliczki imienne, natomiast na mogiłach zbiorowych stoją stele z dużymi żeliwnymi tablicami z nazwiskami żołnierzy. Jest też dużo mogił nieznanych żołnierzy. Spoczywa tu 26 - austriackich, 152 - niemieckich i 102 rosyjskich żołnierzy. INDEX 302 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 304 - Łąkta Górna
Cmentarz znajduje się po prawej stronie drogi z Żegociny do Muchówki, przy drodze jest znak informacyjny. Na szczycie wzniesienia wśród drzew są ogrodzone drewnianym płotem na kamiennych słupach mogiły poległych. Na stelach są żeliwne tablice z nazwiskami żołnierzy. Spoczywa tu 25 żołnierzy austriackich, 78 niemieckich i 60 rosyjskich. INDEX 304 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 307 - Łąkta Dolna
ogrodzony kamiennymi słupami połączonymi drewnianymi sztachetami, znajdują się tu mogiły zbiorowe, stoją stele z żeliwnymi tablicami na których są nazwiska żołnierzy poległych. Na cmentarzu stoi jedno drzewo przy tylnym boku. Pochowano tu 57 żołnierzy niemieckich. INDEX 307
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 311 - Nowy Wiśnicz
Na Cmentarzu Komunalnym w Nowym Wiśniczu założonym w roku 1783 znajdują się dwie kwatery wojskowe w których spoczywają żołnierze polegli w I wojnie światowej. Na ogrodzonym terenie są krzyże metalowe wyznania prawosławnego i katolickiego na betonowych podstawach. Pochowano tam 54 Austriaków i 140 Rosjan. Nazwisk brak.
INDEX 311 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 313 - Bochnia
Na Cmentarzu Komunalnym im. Św. Rozalii jest kwatera wojskowa w której spoczywają żołnierze polegli w I wojnie światowej. Ogrodzony pomnik wokół są mogiły. Pochowano tam 19 żołnierzy armii austryjackiej i 1 armii rosyjskiej. Nazwisk brak.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 314 - Bochnia
Na cmentarzu parafialnym znajduje się duża kwatera wojskowa poświęcona ofiarom I wojny światowej. Nad grobami żołnierzy góruje duży kamienny krzyż u podstawy są cztery kamienne krzyże maltańskie z nazwiskami poległych.
Pochowano tam 398 żołnierzy armii austryjackiej, 4 armii niemieckiej i 17 armii rosyjskiej.
INDEX 314 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 327 - Niepołomice
W głębi cmentarza parafialnego jest kwatera wojskowa. Są tu mogiły pojedyncze i zbiorowe. Pochowani są żołnierze armii austrowęgierscy - 57, żołnierze rosyjscy - 9, żołnierze polscy - 8.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 340 - Wola Nieszkowska
Na uboczu wsi w lesie, ogrodzony kamiennym murkiem z słupami połączone metalowymi elementami, Stoją krzyże żeliwne prawosławne i katolickie. Pochowano tu 227 żołnierzy austriackich i 270 żołnierzy ruskich poległych w czasie I wojny światowej. Brak nazwisk.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 341 - Zonia
Na skraju lasu, ogrodzony murem kamiennym znajdują się krzyże żeliwne na betonowych podstawach wyznania prawosławnego i katolickiego. Na wprost wejścia, pośrodku na tylnej części ogrodzenia stoi duży drewniany krzyż z daszkiem. Na betonowych cokołach pod żeliwnymi krzyżami są umieszczone tabliczki z nazwiskami żołnierzy. Pochowano tu 178 żołnierzy austriackich i 146 żołnierzy ruskich poległych w czasie I wojny światowej. INDEX 341
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 357 - Kamionka Mała
Jadąc przez miejscowość Kamionka Mała cały czas do góry na końcu wsi po prawej stronie na górze w lesie jest cmentarz „Jastrząbka” - Kamionka Mała. Ogrodzony i zadbany. W centralnym punkcie cmentarza stoi na podwyższeniu drewniana kaplica zwieńczona krzyżem, przed kaplicą pomnik - kopiec z krzyżem wyciosanym z jednego kawałka kamienia. Z czterech stron kopca, a także na symetrycznie rozmieszczonych grobach betonowe nagrobki i żeliwne krzyże o różnych kształtach zależnie od przynależności państwowej pochowanych. Pochowanych jest 81 - Austryiaków, 11 - Niemców, 154 Rosjan. Razem 246 w większości bezimienni, wśród poległych było wielu Polaków, większość zginęła między 8 - 13 grudnia 1914 r. INDEX 357
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 358 - Laskowa
Na wzniesieniu po prawej stronie kościoła parafialnego jest cmentarz wojskowy otoczony kamiennym murem. W wejściu kuta żelazna bramka. Na półkolistej płycie granitowej niemiecko-języczny napis: „Śmierć nas worała w ziemię, teraz zbierajcie żniwo” - „UNS HAT DER TOD INS LAND GEPFLÜGT. NUN ERNTET”
Pochowano tu żołnierzy z HHR-5 - Hanredhusa Regiment - Pułk Huzarów Węgierskich Obrony Krajowej, LIR-17 - Landstarminfanterie Regiment - Pułk Piechoty Pospolitego Ruszenia, RUSS - Rosyjski, KOS - Kozacki. Razem 98 poległych w tym 53 Rosyjskich nieznanych. INDEX 358
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 359 - Jaworzna
umiejscowiony jest na wzgórzu na końcu wsi Jaworzna. Na skraju lasu ogrodzony drewnianym płotkiem stoi duży drewniany krzyż na postumencie betonowym. Z obydwóch stron krzyża są po cztery mniejsze krzyże zwieńczone daszkiem. Przed ogrodzeniem jest tablica informująca, że pochowanych tu jest 33 żołnierzy poległych w 1914 roku. Nazwisk brak, cmentarz zadbany. Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 361 - Krasne Lasocice
W głębi cmentarza parafialnego znajduje się ogrodzona kwatera wojskowa. W tylnej części są cztery betonowe krzyże z żeliwnym ornamentem, dwa z nich to krzyże prawosławne. Pochowani są żołnierze Rosyjscy, Austriaccy (Tyrolczycy) i Polscy.
INDEX 361 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 366 - Limanowa Miasto
Na cmentarzu parafialnym jest kwatera wojskowa na której są pochowani między innymi żołnierze polegli w I wojnie światowej. INDEX 366 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 368 - Limanowa-Jabłoniec
Cmentarz ten urządzony został jeszcze w czasie trwania I Wojny Światowej głównie siłami jeńców włoskich. Groby żołnierzy austro-węgierskich oznaczone są krzyżami wojskowymi, rosyjskich zaś podwójnymi krzyżami prawosławnymi. Przy wejściu jest mauzoleum poległego pod Limanową płk. Othmara Mühra zwane popularnie „Kaplicą”. Obok cmentarza igliczny pomnik na miejscu śmierci Grafa Leonharda V. Thun U. Hohensteina. Cmentarze z tej bitwy znajdują się między innymi na Golcowie, Limanowej, Laskowej, Jaworznem, Kasinie Wielkiej i Szczyrzycu. Są one pamiątką krwawych bojów, toczonych w okolicach Limanowej przez wojska austro-węgierskie z wojskami rosyjskimi u schyłku 1914 r. zwanych w historii „Bitwą pod Limanową”. Decydująca faza bitwy przypadła na 8-12.12.1914 r. i zakończyła się zwycięstwem wojsk austro-węgierskich. Pochowanych jest tu 141 - Austriaków, 1- Niemiec, 297 - Rosjan. INDEX 368
Opracowała: Grażyna Kryńska.
Cmentarz nr 373 - Wiśniowa
Na szczycie wzgórza Pasternik, wśród drzew i krzewów, nie ogrodzony, zaniedbany i zniszczony. Poprzewracane i porozbijane krzyże. Bardzo trudny do znalezienia, wydawałoby się zapomniany, ale jednak ktoś pamięta, bo były palone znicze. INDEX 373 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 387 - Kraków ul. M. Siedleckiego znajduje się Cmentarz Żydowski założony w 1800 roku. Zniszczony w czasie II wojny światowej. W głębi cmentarza po prawej stronie wzdłuż nasypu kolejowego są mogiły żołnierzy wyznania żydowskiego poległych w czasie I wojny światowej, większość macew jest już niestety nieczytelna.
INDEX 387 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz 388 - Kraków Rakowice
Na cmentarzu tym są trzy kwatery w których pochowani są żołnierze wojen. We wszystkich tych kwaterach spoczywa ogółem około 6600 żołnierzy
(w tym austro - węgierscy, polscy legioniści zmarli w latach 1914 - 1918, żołnierze polscy z garnizonu krakowskiego zmarli od 1918 do 1939 , żołnierze rosyjscy polegli w latach wojny oraz zmarli po jej zakończeniu). Największą kwaterą z okresu I wojny jest kwatera umiejscowiona wzdłuż ogrodzenia od ul. Żelaznej, są tu groby z tablicami imiennymi jak również groby tylko z krzyżami żeliwnymi nieznanych żołnierzy. Od strony ul. 29 Listopada . wzdłuż ogrodzenia znajdujemy nagrobki ujęte w betonowe krawężniki i zwieńczone typowymi krzyżami dwóch rodzajów (z płaskowników i żeliwnymi z miejscem na tabliczkę emaliowaną na skrzyżowaniu ramion). W trzeciej kwaterze (na cmentarzu wojskowym) leżą ofiary w Wojny Bolszewickiej i II wojny światowej czterech armii walczących. INDEX 388 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 391 - Kocmyrzów
Jadąc do Czulic z Kocmyrzowa po prawej stronie przy drodze jest ogrodzony kamiennym murem cmentarz na którym jest pochowanych 59 żołnierzy austrowęgierskich i 7 Rosjan. Na cmentarzu jest 18 żeliwnych krzyży, jeden większy betonowy i duży drewniany. Nazwisk brak. Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 394 - Czulice
Na terenie byłego PGR-u stoi wysoki pomnik widoczny z daleka. Przed pomnikiem leży rzeźba czapki żołnierskiej. Bardzo zarośnięty i zaniedbany. 16 poległych. Nazwisk brak. Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 395 - Kaniów-Czulice
Jadąc z Kocmyrzowa do Czulic w miejscowości Karniów przy drodze na lekkim wzniesieniu po lewej stronie stoi pomnik ogrodzony płotkiem z drutu zbrojeniowego pomalowanego na zielono. Na cokole jest rzeźba orła. Jest to mogiła 10 poległych żołnierzy, brak nazwisk. Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 396 - Czulice
Na cmentarzu parafialnym, pośrodku, zamknięty betonowym ogrodzeniem, stoi betonowy obelisk z napisem w języku niemieckim „ HIER RUHEN 6 KAISERJÄGER TIR.K.J.R.N 1 GEFALLEN 18.XI.1914” Brak nazwisk.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 233 - Rabka-Zdrój
Przy ul. Władysława Orkana na zabytkowym cmentarzu parafialnym znajduje się kwatera żołnierzy, którzy polegli w czasie I wojny. Idąc główną aleją od głównego wejścia do końca po lewej stronie jest widoczne miejsce ogrodzone z dużym betonowym krzyżem pośrodku, pochowanych jest tam 26 Austryjaków, 1 Rosianin nieznanych i trzech żołnierzy którzy są wymienieni na tabliczkach. INDEX 233 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 306 - Łąkta Dolna
znajduje się za cmentarzem nr 307, w kształcie prostokąta, ogrodzony kamiennymi słupami połączonymi drewnianymi sztachetami, na stelach są żeliwne tablice z nazwiskami znanych żołnierzy tu pochowanych. Spoczywa tu 110 żołnierzy niemieckich. INDEX 306
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 360 - Słupia
jest umiejscowiony na skraju lasu. Z drogi mało widoczny duży kamienny pomnik z datą 1914 zwieńczony krzyżem. Za pomnikiem wśród brzóz ogrodzony cmentarz, po środku stoją dwa duże kamienne krzyże z ornamentem żeliwnym, jeden prawosławny, drugi katolicki. Po renowacji cmentarza zrównano groby i zabrano tabliczki imienne z nagrobków (informacja od ludności miejscowej)., pozostały tylko kamienne nagrobki z krzyżami. Pochowano tu 60 - Austriaków, 29 - Rosjan. Brak nazwisk. Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 362 - Szczyrzyc
na skrzyżowaniu drogi do Jodłownika i drogi do Krasnych Lasocic po lewej stronie między starymi lipami stoi kapliczka murowana a za nią ogrodzony cmentarz na którym pochowano poległych w walkach 3 - 6.12.1914 r. w Górze Św. Jana i Krzesławicach, 22 Austryiaków i 13 Rosjan z których 5 jest pochowanych pod krzyżem prawosławnym. Cmentarz był budowany przez jeńców włoskich. Cmentarz zadbany. INDEX 362 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 363 Mszana Dolna
Na cmentarzu parafialnym po lewej stronie w głębi jest widoczna kwatera wojskowa, ogrodzona murkiem kamiennym. Na wprost wejścia do kwatery stoi duży betonowy krzyż z napisem u podstawy „UNS KAM DER FRIEDE EILIGER ALS EUCH”. Na obeliskach są krzyże żeliwne z tabliczkami imiennymi. Oprócz znanych żołnierzy pochowanych jest trzech rosyjskich żołnierzy. INDEX 363 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 364 - Kasina Wielka
jest położony koło dworca PKP Kasina Wielka. Ogrodzony, wśród brzóz, po środku stoi duży pomnik z kamienia w kształcie ostrej piramidy zciętęj przy samej górze. Mogiły są symetrycznie rozmieszczone wokół pomnika. Według tabliczek pochowanych jest dwunastu żołnierzy. INDEX 364 Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 365 - Tymbark
przy drodze ze Mszany Dolnej do Limanowej w Tymbarku po prawej stronie jest znak informujący o cmentarzu. Cmentarz jest odnowiony i zadbany, pochowanych jest 23 Austriaków , 3 Niemców, 7 Rosjan i 1 Serb. INDEX 365
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 369 - Stara Wieś-Golców
położony wysoko pod lasem nad wsią, ogrodzony. Znajduje się tu siedemnaście kamiennych nagrobków z żeliwnymi krzyżami maltańskimi i krzyżami prawosławnymi. Spoczywa tu 47 - austriackich i 32 - rosyjskich żołnierzy w mogiłach zbiorowych. Brak nazwisk. Cmentarz jest zaniedbany. Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 372 - Myślenice
Jadąc z Myślenic do Krakowa zaraz za Myślenicami po prawej stronie na wzniesieniu znajduje stary cmentarz żydowski, założony w 1874 r. przez Gminę Izraelicką wyznaniową w Myślenicach zdewastowany w okresie okupacji na którym są też pochowani żołnierze polegli w czasie I wojny światowej. Groby jednak nie zachowały się, cmentarz zarośnięty, dużo macew poprzewracanych zarosły młode drzewka (samosiejki). Opracował: Zbigniew Szybka
Polegli w Pierwszej Wojnie Światowej - nazwiska zachowane w formie inskrypcji
Cmentarz nr 276 - Brzesko.
INDEX 276 Opracował: Andrzej Mleczko
Cmentarz nr 281 - Dębno
Cmentarz wojenny składający się z dwóch kwater, zlokalizowany jest w obrębie cmentarza parafialnego. W kwaterze nr I znajdują się ogółem 34 obeliski nagrobne z krzyżami maltańskimi. Jest tu 9 mogił bezimiennych oraz 25 mogił imiennych żołnierzy armii austriacko-węgierskiej i niemieckiej. W kwaterze nr II, zlokalizowanej w pobliżu, znajdują się 3 mogiły zbiorowe żołnierzy rosyjskich - dwa nagrobne obeliski z krzyżami prawosławnymi oraz trzecia mogiła zbiorowa z pomnikiem, w której pochowano bezimiennych żołnierzy rosyjskich oraz dwóch, których nazwiska uwidoczniono na emaliowej tablicy. Obydwie kwatery zachowane są w dobrym stanie.
Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem:
31 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej
9 żołnierzy armii niemieckiej
25 żołnierzy armii rosyjskiej
Baza danych zawiera 28 nazwisk. INDEX 281
Opracował: Andrzej Mleczko
Cmentarz nr 278 - Jadowniki Podgórne
Niewielka kwatera wojskowa (61 m2), zlokalizowana jest w obrębie cmentarza parafialnego, po lewej stronie od kaplicy cmentarnej. Całość ogrodzona grubym łańcuchem, mocowanym od tyłu na betonowych słupkach, natomiast od przodu na trzech betonowych pomnikach, stanowiących przednie ograniczenie kwatery. Pomniki te o spadzistych bokach, zwieńczone są krzyżami, z krórych jeden, to krzyż prawosławny. Na środkowym pomniku umocowano tablicę inskrypcyjną z datą 1914 oraz napisem:
"Trauert Nicht Dass Unser Mund verstummt ist unsere graber sollen zu euch sprechen von der liebe zum vaterland".
Powyżej na oddzielnej tabliczce podano polskie tłumaczenie tekstu:
"NIE MATRTWCIE SIĘ ŻE NASZE USTA ZAMILKŁY. NASZE GROBY POWINNY MÓWIĆ DO WAS O MIŁOŚCI DO OJCZYZNY".
Kwatera wojskowa jest w bardzo dobry stanie. Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem:
66 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej, 10 żołnierzy armii rosyjskiej. Brak tabliczek imiennych.
Opracował: Andrzej Mleczko
Cmentarz nr 310 - Leszczyna
Cmentarz położony jest w lesie na wprost kościoła. Przy głównej drodze z Łapanowa znajduje się tablica informacyjna w postaci stylizowanego krzyża betonowego. Cmentarz jest dość duży, w kształcie zaokrąglonego trójliścia. Na środku cmentarza znajduje się pięknie odnowiona kamienna kaplica cmentarna kryta gontem z tablicą inskrypcyjną: "BEWAHRT DIE TUGENDEN, DIE KRIEGES NOT SO LEUCHTEND HAT ERWECKT, JHR LEBENDEN - UND WIR, DES KRIEGES OPFER, SEGNEN JHN." Na większości grobów zbiorowych posadowione są obeliski z żeliwnymi zbiorczymi tablicami imiennymi, a niektóre mogiły zbiorowe oznaczone są kutymi metalowymi krzyżami na niewielkich betonowych postumentach, opatrzone emaliowymi tabliczkami informacyjnymi. Cmentarz po kapitalnym remoncie w bardzo dobrym stanie. Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem: 117 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej, 143żołnierzy armii niemieckiej, 600żołnierzy armii rosyjskiej. Baza danych zawiera 163 nazwiska. INDEX 310
Uwaga:
Dane dotyczące ilości pochowanych żołnierzy zaczerpnięto z pracy Jerzego J.P. Drogomira: „Polegli w Galicji Zachodniej 1914 - 1915 (1918)”, t. III, Tarnów 2005.
Opracował: Andrzej Mleczko
Cmentarz nr 299 - Lipnica Murowana
Cmentarz stanowi kwaterę wojskową w obrębie cmentarza parafialnego, w pobliżu kościoła św. Leonarda. Ziemne mogiły zbiorowe obudowane są betonowymi obramowaniami i oznaczone żeliwnymi krzyżami jednoramiennymi oraz prawosławnymi o dwóch ramionach.
Cmentarz jest po remoncie, dobrze zachowany. Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem: 10 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej, 52 żołnierzy armii rosyjskiej. W obrębie cmentarza znajduje się również kilka mogił legionistów polskich z I Brygady. Brak tabliczek imiennych.
Opracował: Andrzej Mleczko
Cmentarz nr 280 - Porąbka Uszewska
Na starym cmentarzu parafialnym, położonym na wprost kościoła, po drugiej stronie potoku Niedźwiedza, wydzielona została prostokątna kwatera wojskowa o powierzchni ok. 140 m2 z wejściem od strony północnej. Na wprost wejścia, w południowej ścianie ogrodzenia znajduje się centralny pomnik, zbudowany z bloczków wyciętych ze zlepieńca, zwieńczony dużym betonowym krzyżem, z nałożonym ozdobnym krzyżem maltańskim na licu. W centralnej części pomnika znajduje się ozdobna krata z przytwierdzonymi prostokątnymi tabliczkami nagrobnymi. Oprócz jednej mogiły zbiorczej, znajdują się trzy mogiły pojedyncze. Cmentarz po renowacji w dobrym stanie. Tabliczki emaliowe z nazwiskami są nowe, podobnie jak obeliski, krzyże żeliwne i metalowe elementy pomnika. Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem:
41 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej ( z 14, 15 i 30 pułku piechoty, z II i III pułku strzelców cesarskich i 11 pułku dragonów), 26 żołnierzy armii rosyjskiej.
Baza danych zawiera 41 nazwisk. INDEX 280
Opracował: Andrzej Mleczko.
Cmentarz nr 303 - Rajbrot
Cmentarz zachowany w dobrym stanie, aktualnie porządkowany i poddawany renowacji. W tylnej części cmentarza znajdują się mogiły zbiorowe i indywidualne, na których posadowiono 25 krzyży metalowych osadzonych na niewielkich postumentach betonowych, z tabliczkami emaliowymi. W środkowej części cmentarza znajduje się monumentalny kamienny krzyż na masywnym postumencie, natomiast w przedniej części cmentarza zlokalizowane są mogiły zbiorowe oznaczone kamiennymi obeliskami z przytwierdzonymi do nich żeliwnymi tablicami informacyjnymi, zarówno imiennymi, jak i z ogólnymi informacjami. Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem:
56 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej, 179 żołnierzy armii niemieckiej, 303żołnierzy armii rosyjskiej.
Baza danych zawiera 194 nazwiska. INDEX 303
Opracował: Andrzej Mleczko.
Cmentarz nr 300 - Rajbrot-Kobyła
Cmentarz zlokalizowany jest w lesie w pobliżu szczytu o nazwie Kobyla Góra. Cmentarz zachowany w dobrym stanie, bezpośrednio po kapitalnym remoncie. Wymieniono na nowe wszystkie elementy nagrobków, ogrodzenie, bramę wejściową, odnowiono również ścianę pomnikową, w której osadzono nową marmurową tablicę inskrypcyjną z napisem:
„In reiner Hohe Duft und Glanz Umgrunt von der freien Berge Kranz, Mit dem feinde geschart, den sie bezwangen, Sind des Kaisers Soldaten zur Ruh' gegangen. Hans Hauptman”
Obecnie na cmentarzu znajdują się ogółem 33 mogiły bezimienne (zbiorowe i pojedyncze), w tym 9 grobów żołnierzy rosyjskich, 21 grobów żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 3 pojedyncze mogiły żołnierzy niemieckich. Oprócz grobów bezimiennych znajduje się tu 21 grobów imiennych, zarówno pojedynczych, jak i zbiorowych. Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem: 96 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej, 28 żołnierzy armii niemieckiej, 117żołnierzy armii rosyjskiej.
Baza danych zawiera 34 nazwiska. INDEX 300
Opracował: Andrzej Mleczko.
Cmentarz nr 344 - Tarnawa
Cmentarz ten stanowi kwaterę wojskową na cmentarzu parafialnym. Mogiły zbiorowe oznaczone krzyżami żeliwnymi jedno- i dwuramiennymi (prawosławnymi). W tylnej ścianie cmentarza zlokalizowany jest betonowy pomnik ozdobiony w dolnej części dwoma krzyżami żeliwnymi i zwieńczony dużym betonowym krzyżem z nałożonym na jego lico kutym krzyżem żeliwnym. Kwatera jest dobrze zachowana. Na cmentarzu pochowanych zostało ogółem: 16 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej, 16 żołnierzy armii rosyjskiej.
Brak tabliczek imiennych.
Opracował: Andrzej Mleczko.
Cmentarz nr 309 - Trzciana
INDEX 309
Opracował: Andrzej Mleczko.
Cmentarz nr 384 - Kraków łagiewniki.
Opracował: Janusz Bzowski.
Tablica pamiątkowa poległych w (1914-20). Znajduje się na fasadzie kaplicy Matki Bożej Dobrej Rady w Parku im. Erazma Jerzmanowskiego, Kraków-Prokocim.
Opracował: Janusz Bzowski.
Krems an der Donau to miasto w północno-wschodniej Austri, w kraju związkowym Dolna Austria, położone nad Dunajem. Na cmentarzu miejskim znajduje się grób zbiorowy (a właściwie dwa groby) 597 żołnierzy austriackich, którzy zmarli od ran lub zginęli podczas działań wojennych 1914 - 1918. Na tablicach upamiętniających miejsce pochówku znajduje się 96 nazwisk żołnierzy zamieszkałych w Galicji. Wśród nich są nazwiska polskie. Niestety nie znam dokładnie historii tych grobów. Od kierownika cmentarza dowiedziałem się tylko, że pod koniec lat osiemdziesiątych groby zostały poddane konserwacji.
INDEX Krems Opracował: Maciej Lipka
Cmentarz nr 279 - Sterkowiec.
Dojazd droga krajowa nr 4 w kierunku Tarnowa, za Jastwia skręt w lewo, 3 km do miejscowości Sterkowiec. W Sterkowcu za torami kolejowymi na skrzyżowaniu w lewo. Po ok. 2 km po lewej stronie przy rozłożystej sośnie:) należy zostawić samochód. Idziemy pieszo asfaltowa droga w lewo, dochodzimy do ostatnich zabudowań. Przed małym białym domkiem ( po lewej) skręcamy w lewo i polna droga dochodzimy do lasu. W lesie cały czas prosto ok. 700m . Cmentarz umiejscowiony w środku lasu. Obiekt ogrodzony, na jego terenie rosły kiedyś 4 dęby, dziś tylko dwa. Z pomników nagrobnych i stelli zachowało się bardzo niewiele. Wszystkie krzyże , jakie pierwotnie umiejscowione były na cokołach juz nie istnieją, podobnie jak tablice. Nie zachowały się żadne nazwiska na tablicach. Z dokumentów źródłowych wynika, że pierwotnie na cmentarzu było 9 mogił w tym 2 zbiorowe. Pochowano 108 żołnierzy austro-wegierskich i 40 Rosjan.
Opracowała: Magdalena Smolska - Kwinta
Cmentarz nr 207 - Lisia Góra
Cmentarz ten jest usytuowany w obrębie cmentarza parafialnego w Lisiej Górze, praktycznie na samym końcu. Niestety jest w bardzo złym stanie, poza tym brak jakiegokolwiek oznaczenia, że to cmentarz z lat I wojny światowej. Tym bardziej mylący jest fat, że na jego terenie jest grób nieznanego żołnierza poległego w czasie II wojny światowej. Cmentarz jest ogrodzony tylko murem, który okala cmentarz parafialny. Za to obok rosną piękne dęby. Cmentarz ten jest trochę nietypowy, gdyż ułożony jest na dwóch poziomach. Z wyższego tarasu do niższego prowadzą schody ładnie wkomponowane w kamienne słupki, połączone ze sobą rurkami. Centralnym pomnikiem jest krzyż ustawiony na ziemnym kopcu. Jeszcze w dobrym stanie są krzyże projektu Hanza Watzala z dwoma ramionami i miejscem na tabliczki imienne, których niestety brak. Krzyże te stoją na kamiennych cokołach. Pochowano tu 4 żołnierzy austro-węgierskich, 10 żołnierzy niemieckich, oraz 33 żołnierzy rosyjskich.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 210 - Łęka Siedlecka
Cmentarz ten jest położony zaraz obok głównej drogi, tuż przy skrzyżowaniu. Ma kształt prostokąta, jest ogrodzony metalowymi rurkami. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, jest to krzyż łaciński, postawiony na betonowym cokole i przykryty półkolistym daszkiem. Pod nim znajdują się dwa małe nagrobki z żeliwnymi krzyżami. Oprócz nich na cmentarzu znajduję się 5 steli w dwóch rodzajach: jedna mająca w prześwicie krzyż łaciński, zaś druga mająca krzyż rosyjski. Na każdej steli znajduje się emaliowana tabliczka z nazwiskami, niestety żadnej z nich nie da się przeczytać. Cmentarz autorstwa Roberta Motyki otoczony jest pięknymi drzewami. Teren jest nieco zaniedbany, dlatego też stracił czytelność geometryczną, którą zapewne posiadał. Obecnie nie ma już alejek żwirowych, po których zostały tylko ślady, zaś trawa porasta wszystko. Brak jest tablicy informacyjnej. Pochowano na nim 26 żołnierzy austro-węgierskich i 18 Rosjan.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 260 - Zabawa
Cmentarz ten położony jest obok cmentarza parafialnego, tuż obok kościoła. Projektował go Hans Watzal, ma kształt regularnego sześcioboku. Jest ogrodzony, a ogrodzenie to składa się z betonowych słupków, które łączy mur o charakterze balustradowym. Na teren cmentarza prowadzi dwuskrzydłowa bramka. Na wprost wejścia znajduje się pomnik, w którym zwraca uwagę rzeźba orła. Jest to widok raczej niespotykany w tej okolicy. Za rzeźbą zobaczyć można krzyż, zaś pod nimi jest podstawa, na której widnieje tablica z napisem :
,, Polegli na polu chwały”
Obok pomnika centralnego na terenie cmentarza znajdują się kamienne stele.
Cmentarz jest bardzo zadbany i obecnie w stanie remontu. Niestety brak jest jakichkolwiek oznaczeń ( nie ma ani tablicy informacyjnej, ani też żadnych informacji na stelach lub też na pomniku centralnym), że jest to cmentarz z I wojny światowej. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, iż obok steli można odnaleźć grób żołnierzy, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Pochowano tu 68 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 2 Rosjan i 4 żołnierzy armii niemieckiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 268 - Radłów
Cmentarz ten położony jest na terenie cmentarza parafialnego, zaraz obok wejścia. Z dwóch stron jest otoczony murem, który ogradza cmentarz parafialny zaś z pozostałych stron wsadzone są druty, które mają za zadanie chronić groby i trawnik pomiędzy nagrobkami. Wszystko jest w bardzo dobrym stanie. Widać, że opiekunom zależy by wszystko było w porządku. Cmentarz jest projektu Roberta Motyki. Kształt cmentarza jest nieregularny, choć są jasno wyznaczone granice. Obok rosną dęby i jesiony. Centralnym punktem jest betonowy pomnik, zakończony dużym krzyżem łacińskim. Pod nim umieszczono tablicę z napisem ( w tłum. )
,,Zatrzymaj się, może wśród nas jest ten, którego kochałeś”.
Tam też można odnaleźć symbol krzyża maltańskiego. Od tego pomnika odchodzą w kierunkach prostych nagrobki, wśród których można zobaczyć żeliwne krzyże w kilku wariantach. W większości nagrobki posiadają tabliczki imienne. Na cmentarzu pochowano 61 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 40 Niemieców i 7 Rosjan.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 284 - Wojnicz-Zakrzów
Cmentarz ten leży na trasie drogi Tarnów-Kraków, widać go, gdyż po ostatnich przebudowach drogi krajowej, został przeszklony. Ma kształt idealnego koła, co jest ewenementem w regionie. Całość otaczają lipy. Ciekawy jest też sam pomysł Roberta Motka, który umieścił tabliczki z nazwiskami w murze, który okala cmentarz. W mur ten są też wbudowane arkady, które w prześwicie mają motyw krzyża łacińskiego. Interesującym pomysłem są też 2 bramki, doskonale sharmonizowane z reszta otoczenia. Pośrodku stoi krzyż łaciński, betonowy, na którym widnieje napis (w tłum.) : ,,Pokój jest w śmierci.”
Cmentarz jest bardzo dobrze utrzymany, posiada tablicę informacyjną. Cmentarz ten ryje zwłoki 42 żołnierzy armii austro- węgierskiej i 2 Niemców. INDEX 284
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 290 - Charzewice
Ten cmentarz to najbardziej chyba reprezentacyjny obiekt w okolicy. Pomimo ciężkiego dojazdu to miejsce warto zobaczyć. Projektant- Robert Motka, naprawdę się postarał. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pośród gęstego lasu znajdują się trzy kwatery mogił. Przedzielone są drogą. Zaczynając od samego dołu można zobaczyć wielkie pole cmentarne , ogrodzone betonowymi słupkami, połączonymi łańcuchami. W tej kwaterze po przejściu przez drewnianą bramkę widać kilka nagrobków oraz duży krzyż łaciński. Trochę wyżej w drugiej kwaterze znajdują się nagrobki wzdłuż alejki. Są to groby ziemne i na nich można odnaleźć krzyże maltańskie. Ten obszar jest również zagrodzony słupkami i łańcuchami. Po wejściu przez kolejną bramkę znaleźć się można w obszarze, gdzie centralnym pomnikiem jest kamienny, dwunastometrowy słup, na którym u samej góry, z czterech stron widać krzyże greckie. Słup ten jest otoczony kamienną arkadą, która składa się w dużej mierze z kolumn. Na niej to umieszczone zostały wielkie żeliwne krzyże oraz tablice z tekstami: (w tłum. )
„Ziemio, byłem ci wierny. Ziemio , piłaś moją krew.
Ziemio, umarłem dla ciebie. Ziemio, teraz okrywasz mnie.”
oraz
,,Nie wolno wam ronić łez, żaden żywot nie trwa wiecznie,
Oprócz tego, który poległ w chwale - za cesarza i Ojczyznę”.
Za centralnym pomnikiem są jeszcze 2 groby oficerskie. Na tym monumentalnym cmentarzu, który powstał tam, gdzie faktycznie 20.11.1914r. odbyła się krwawa bitwa, pochowanych zostało 161 żołnierzy, a byli to: 109 żołnierzy armii austrowęgierskiej i 52 Rosjan.
Cmentarz jest otoczony wielką opieką , którą widać w każdym detalu. Minusem jest jednak fakt, że brak tabliczek imiennych na nagrobkach.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 254 - Miechowice Małe
Cmentarz położony jest tuż przy drodze. Projektował go Hans Watzal. Ma kształt prostokąta, chociaż jeden róg jest ścięty. Jest ogrodzony zwyczajnym, współczesnym ogrodzeniem metalowych prętów. Na jego terenie znajduje się też stara kapliczka przydrożna. Na polu grobowym znajdują się nagrobki z żeliwnymi krzyżami. Cmentarz trochę zaniedbany. Pochowano tu 224 żołnierzy. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 254
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 200 - Tarnów-Chyszów
Jest to jeden z większych cmentarzy wojennych w terenie. Nie jest znana osoba projektanta. Ciężko do niego dojechać, mimo że znajduje się na terenie miasta. Dojazd do niego nie jest oznakowany. Jest położony na planie olbrzymiego prostokąta. Jest ogrodzony poprzez betonowe słupki połączone metalowymi rurkami. W rogach cmentarza są one nieco większe niż po bokach. Bramka wejściowa jest zbudowana z metalowych rur. Jest wkomponowana w kamienne słupki, zakończone kulą. Niestety wejście jest nieco zdewastowane. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Mimo że jest to duży cmentarz, na żadnym z dosyć dobrze zachowanych nagrobków, nie ma tabliczek imiennych. Miejscem centralnym jest duży krzyż łaciński, który stoi na dwustopniowej podstawie, która to jest wkomponowana w mur. Cmentarz jest obecnie zarośnięty, a w gorące dni pod centralnym pomnikiem zobaczyć można młodych ludzi opalających się. Pochowanych jest tu 1619 osób . na cmentarzu można spotkać bardzo proste krzyże metalowe, krzyże ozdobne oraz stele. Na terenie cmentarza są przepiękne drzewa.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 204 - Wola Rzędzińska
Cmentarz położony jest w centrum wsi, obok kościoła, cmentarza parafialnego i domu ludowego. Autorem projektu był Heinrich Scholtz. Pochowano na nim 84 Rosjan oraz 7 żołnierzy armii austro-węgerskiej. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie. Jest ogrodzony betonowymi słupkami z metalowymi rurkami od przodu, zaś pełnym murkiem z pozostałych stron. Pomnikiem centralnym jest betonowy krzyż z fazowanymi krawędziami, wbudowany w tylną część ogrodzenia, dokładnie na przeciwko wejścia. Cmentarz położony jest na planie prostokąta. Na nagrobkach znajdują się tabliczki z nazwiskami. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 204
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 205 - Wałki
Cmentarz położony jest w centrum wsi. Projektantem był Siegfried Haller. Jest bardzo mały, za to solidnie ogrodzony murkiem. Bramka wejściowa jednoskrzydłowa. Pomnikiem centralnym jest krzyż łaciński z fazowanymi krawędziami. Pochowano tu 31 żołnierzy z armii austro-węgierskiej i 8 Rosjan. Cmentarz zadbany, czysty, świeżo wyremontowany. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 205
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 209 - Głów
Cmentarz ten projektu Roberta Motki jest położony wśród wysokich drzew, przy wale przeciwpowodziowym. Jest to cmentarz wybudowany na planie prostokąta , do którego doklejony jest trapez równoramienny. Jest ogrodzony siatką przyczepioną do betonowych słupków, której jednakże nie widać e względu na piękny, przystrzyżony żywopłot. Na teren cmentarza prowadzi bramka o dwóch skrzydłach, która znajduje się na ścianie, która jako jedyna zbudowana jest z pełnego muru.
Cmentarz jest nietypowy, ze względu na fakt, iż ma dwa poziomy, na niższym znajdują się nagrobki ustawione w pasy, wzdłuż muru zaś na górnym tarasie jest centralny pomnik oraz 3 rzędy nagrobków. Pomnik centralny to betonowy cokół podobny do piramidy, na którym to znajduje się tablica z motywem krzyża maltańskiego i z wyrytym napisem : (w tłum.)
„ Wierni w potrzebie - błogosławieni w śmierci”.
Nad nim jest ośmioboczna podstawa, której zwieńczeniem jest krzyż łaciński.
Nagrobki posiadają krzyże w kilku wariantach.
Cmentarz posiada tablicę informacyjną.
Nagrobki posiadają tabliczki emaliowane w bardzo dobrym stanie, chociaż przy niektórych grobach część poodpadała. Podobnie jest z krzyżami, które leżą obok lub też przy ogrodzeniu. Cmentarz posiada opiekę co widać po żywopłocie, ale chyba przydałby się tu remont.
Na cmentarzu jest pochowanych 27 żołnierzy austro-węgierskich, 16 niemieckich i 14 Rosjan. INDEX 209
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 212 - Bobrowniki Małe
Cmentarz ten położony jest tuż przy głównej drodze, na pagórku zemnym. Znakiem charakterystycznym jest figura św. Nepomucena, na której można odnaleźć herby ks. Sanguszków. Kapliczka pochodzi z I poł. XVIII w. Autorem projektu cmentarza jest Robert Motka. Cmentarz jest niewielki, w kształcie prostokąta, jest ogrodzony- ma betonowe słupki, które łączone są za pomocą dwóch stalowych rur.
Przed pomnikiem jest tablica , na której widnieje napis: „ Tu spoczywa ludność, która zginęła w wojnie światowej w latach 1914-1915. Wykonano staraniem gminy za urzędowania Pawła Cieronia w 1933 r.” Cmentarz ten to miejsce spoczynku 26 żołnierzy armii rosyjskiej oraz miejscowej ludności. Żołnierze pochowani są w tylnej części cmentarza, która odznacza się od reszty poprzez mały krzyż dwuramienny na betonowym słupku. .
Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej, stan cmentarza niezbyt dobry, już przydałby się remont, ciężkie dojście do samego cmentarza i trawa, która zarasta wszystko są minusami tego pięknego terenu.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 216 - Mikołajowice
Cmentarz ten jest trudny do odnalezienia, gdyż jest znany jako cmentarz w Mikołajowicach, Sierakowicach, cmentarz Topolina. Jednak leży on obecnie na granicy w Łukanowicach. Jest usytuowany pomiędzy skarpą na której jest droga A4, wałem przeciwpowodziowym Dunajca i terenami prywatnymi. Mimo , że leży tuż przy drodze nie jest widoczny. Ma kształt prostokąta, ogrodzony z trzech stron betonowymi słupkami połączonymi parą stalowych rur, zaś od strony wału jest murek zbudowany z bloczków. Ściana ta jest zarazem tłem dla pomnika centralnego, którym jest obelisk z dosyć dobrze zachowaną inskrypcja(w tłum):
,, Za Boga, cesarza i Ojczyznę- wzniósł c.k.23 batalion Landszturmu”.
Oprócz napisu znajduje się tam też bardzo ciekawie wykonany krzyż, wykonany z łusek karabinowych wciśniętych w beton. Wejście na cmentarz to jednoskrzydłowa stalowa bramka. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej, ciężko do niego dojść i generalnie w bardzo złym stanie technicznym. Jest tam 7 grobów pojedynczych, na których są tabliczki imienne, ale tak zardzewiałe, że nie sposób ich odczytać. Część nagrobków jest uszkodzona.
Na cmentarzu leży 7 żołnierzy armii austro-węgierskiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 253 - Żabno
Jest to cmentarz położony na terenie cmentarza parafialnego, dosyć daleko oddalony od wejścia. Został zaprojektowany przez Johana Watzala. Posiada wydzielony teren, ogrodzony od reszty cmentarza parafialnego częściowo murem, częściowo zaś betonowymi słupkami z parami rur żelaznych. Na jego teren prowadzi dwuskrzydłowa bramka, której zakończeniem jest rosyjski, podwójny krzyż. Cmentarz założony został na planie dwóch prostokątów, większego oraz mniejszego. Mniejszy prostokąt zakończony betonowym murem stylizowanym na portal, stanowi centrum cmentarza. Na jego środku znajduje się tablica inskrypcyjna , na której wyryto napis ( w tłum. )
CI, CO ZA ŻYCIA WALCZYLI ZE SOBĄ
LEŻĄ PO ŚMIERCI POJEDNANI
OJCZYZNA OPŁAKUJE JEDNAKO
ZWYCIĘZCÓW I POKONANYCH
Ścianę tę wieńczy łuk z krzyżem maltańskim. Na tym cmentarzu można spotkać różne rodzaje krzyży, są nagrobki mające w podstawie betonowe półokrągłe cokoły, a na nich krzyże rosyjskie, są krzyże żelazne z płaskie, pokryte dwuspadowym łamanym daszkiem z ząbkowaną krawędzią, gdzie dodatkowo jeszcze ramiona i drzewiec jest ujęty prętami i są też krzyże stojące na półkolistych cokołach, żelazne nakryte półkolistymi daszkami o ząbkowanych krawędziach, które to zostały przedłużone do podstawy drzewca.
Cmentarz ten jest o tyle ciekawy, że pochowane tu osoby to żołnierze, którzy umierali w tutejszym szpitalu, zaś przywożeni tu byli z całej okolicy. Jest też pochowana tutaj kobieta- siostra miłosierdzia Elina Elizawieta Tarnowska, która umarła na którąś z chorób zakażnych, opiekując się żołnierzami.
Na cmentarzu brak tablicy informacyjnej, ale teren jest bardzo dobrze uporządkowany i widać, ze wielu ludziom zależało na utrzymaniu opieki nad tym cmentarzem. Spoczywa tutaj 242 żołnieży w tym 3 żołnierzy austro-węgierskich oraz 239 żołnierzy rosyjskich. INDEX 253 .
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 255 - Wietrzychowice
Cmentarz ten położony jest na terenie cmentarza parafialnego. Projektował go Hans Watzal. Ma kształt prostokąta, otoczony jest dębami. Jest ogrodzony betonowym, ażurowym murkiem. Wejście to dwuskrzydłowa bramka, zbudowana z metalowych rur. Na wprost wejścia w tylnej części cmentarza, znajduje się pomnik centralny. Jest on umieszczony w wyłomie tylnej części ogrodzenia, a jest nim duży krzyż łaciński. Postawiony jest na trójstopniowej podstawie, zaś jego ramiona są stylizowane. Na podstawie znajduje się tablica inskrypcyjna z napisem ( w tłum. ):
,, Krwawe rzeki się rozlały,
Losu cios od nas silniejszy
Łez strumienie się wylały
Lecz wzrok nasz jaśnieje śmielszy
Bo nam z bohaterów śmierci
Blask jutrzenki dzisiaj świeci”
Na polu grobowym znajdują się mogiły ułożone w dwóch rzędach, po obu stronach alejki głównej. Na nich można zobaczyć dwa rodzaje krzyży. Na każdym z grobów są tabliczki imienne.
Na cmentarzu pochowano 122 żołnierzy armii austro-węgierskiej.
Cmentarz zadbany, choć w pomniku głównym oderwana jest część ramienia krzyża.
Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 255 .
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 261 - Wał Ruda
Cmentarz ten położony jest niedaleko centrum wsi, tuż obok szkoły, bardzo dobrze widoczny z drogi prowadzącej do Zaborowa. Projektantem był Hans Watzal. Cmentarz ten, zbliżony kształtem do długiego prostokąta o ściętych, tylnych rogach, jest ogrodzony. Wejść na jego teren można poprzez dwuskrzydłową bramkę, zbudowaną z metalowych rurek, które to tworzą motyw krzyża greckiego. Pozostałą część ogrodzenia stanowią betonowe słupki, które łączone są za pomocą stalowych rurek. One to krzyżują się, tworząc kwadrat z dwoma przekątnymi. Cmentarz jest w doskonałym stanie, niedawno odnowiony, posiada wyraźne ślady dobrej opieki. Groby położone są wzdłuż głównej alejki. Zaś alejka prowadzi do tylnej części cmentarza, na której to znajduje się drewniany, łaciński krzyż. Stoi on na kamiennym cokole. Na tym cmentarzu można odnaleźć dwa rodzaje krzyży, które stoją na betonowych cokołach.
Cmentarz w Wał Rudzie kryje zwłoki 82 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 8 żołnierzy niemieckich. INDEX 261 .
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 262 - Przybysławice
Cmentarz ten jest doskonale widoczny z drogi. Jest niewielki, projektował go Hans Watzal. Ma kształt prostokąta. Pochowano tu 40 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Jest ogrodzony niewielkim płotkiem z metalowych elementów. Tylko tylna ściana, która jest tłem dla pomnika centralnego, to betonowy murek. Pomnikiem centralnym jest krzyż łaciński, na którym widnieje data 1915. Wzdłuż alejki, prowadzącej od wejścia ustawione po obu jej stronach, są nagrobki. Pole grobowe zabetonowane. Na terenie tego cmentarza brak jakichkolwiek drzew. Cmentarz w bardzo dobrym stanie technicznym, choć brak tabliczek imiennych oraz tablicy informacyjnej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 283 - Łętowice
Cmentarz ten jest dziełem Roberta Motki. Mały, ale za to bardzo ciekawie zaprojektowany. Został założony wokół przydrożnej kapliczki. Ma kształt prostokąta, choć wejście znajduje się w betonowym półkolu położonym poza prostokątem. Jest ogrodzony słupkami z betonowych bloczków , połączonych parą stalowych rur. W ścianie tylnej, na przeciwko wejścia, znajduje się duży krzyż łaciński, który posiada stylizowaną glorię w połączeniu ramion. Na trójstopniowej podstawie jest miejsce na tablicę inskrypcyjną . Groby ułożone są w dwóch poziomych rzędach. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej, ale mimo to jest w świetnym stanie. Widać od razu, że ktoś o niego dba. Jest bardzo dobrze widoczny z drogi. Leży tu 15 Niemców oraz 2 żołnierzy armii austro-węgierskiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 288 - Charzewice
Cmentarz ten, to kolejna mała zbiorowa mogiła. Projektem zajął się Robert Motyka. To cmentarz w kształcie prostokąta, ze ściętymi bokami, leżący na skraju lasu. Otoczony jest betonowymi słupkami, które powinny mieć łańcuchy , łączące je. Jednak brakuje części słupków oraz łańcucha. Pomnikiem centralnym jest betonowy równoramienny krzyż nałożony na stylizowaną formę glorii. Pochowano tu 29 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Ogólnie widać że losem cmentarza są zainteresowani mieszkańcy, że są wieńce i znicze, ale jednak stan techniczny pozostawia wiele do życzenia. Nie ma żadnej tablicy informacyjnej, ani tym bardziej nazwisk. Jednak ten cmentarz posiada swoistą atmosferę, która zmusza do zastanawiania się nad losem świata.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 215 - Wierzchosławice
Cmentarz ten położony jest na terenie cmentarza parafialnego. Ma kształt nieregularnego wieloboku. Jest częściowo ogrodzony betonowymi słupkami z metalowymi rurkami, częściowo płotkiem ze stalowych prętów, a częściowo nie ogrodzony. Na terenie cmentarza rosną piękne drzewa. Warte zauważenia są dwa pomniki. Pomnik centralny przypominający nabój, z tym, że ma zakończenie zaokrąglone, a na nim data 1915, oraz drugi- to stela, na którą nałożono trzy żeliwne krzyże. Ten pomnik to mogiła trzech oficerów.Na terenie cmentarza można zobaczyć też typowo polską mogiłę - grób zmarłego w 1919r. Tadeusza Połotnickiego. , troszkę nie pasującą do całości. Na całym cmentarzu można spotkać kilka rodzajów krzyży. Pochowano tu 10 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 72 Niemców oraz 50 Rosjan. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym, otoczony opieką. Jest też tablica informacyjna. INDEX 215
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 289 - Charzewice
Cmentarz ten projektował Robert Motka, jest bardzo mały i pomimo starań mieszańców trochę zaniedbany. Jest położony na skraju lasu choć droga do niego nie prowadzi drogą asfaltową , a drużką typowo leśną. Jest to cmentarz wybudowany na planie prostokąta, który ma ścięte z dwóch stron boki. Otoczony jest słupkami betonowymi, które prawdopodobnie miały być połączone łańcuchami, ale niestety obecnie brak jest i łańcucha i części słupków. Centralnym pomnikiem jest betonowy krzyż typu rosyjskiego, tzn. krzyż dwuramienny. Jest on umieszczony na kamiennym cokole. W tej mogile pochowanych jest 13 Rosjan.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 198 - Błonie
INDEX 198
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 206 - Pogórska Wola
Cmentarz ten znajduje się na terenie cmentarza parafialnego, ma kształt prostokąta ze ściętymi bokami w tyle. Doskonale zachowany i otoczony opieką. Ogrodzony niewielkim murkiem nad którym jest metalowa rurka. Wejście to dwuskrzydłowa bramka. Na terenie cmentarza rosną śliczne dęby. Projektant nie jest znany. Pomnikiem centralnym jest betonowy łaciński krzyż, który ma ciekawie zakończone krawędzie. Na nim jest tabliczka inskrypcyjna z napisem:
,, Ś. P. Franciszek Kapustka ur. 22.XI. 1898 zm. 3.IV.1917.
oddał życie walcząc o wolność Ojczyzny. Prosi o westchnienie do Boga” . Na krzyżu jest też mały, metalowy krucyfiks. Po obu stronach krzyża znajdują się kamienne stele, gdzie można odnaleźć szarotki, które to były znakiem rozpoznawczym elitarnych pułków strzelców tyrolskich. Na stelach są też nazwiska poległych. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowanych jest tu 29 żołnierzy z armii austro-węgierskiej oraz 16 Rosjan. INDEX 206
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 211 - Siedlec
Cmentarz ten znajduje się obok cmentarza parafialnego. Bardzo zadbany. Projektował go Robert Motka, położony na planie prostokąta, ogrodzony bramką stalową. Na terenie cmentarza znajdują się dwa ogromne czerwone dęby. Naprzeciwko wejścia znajduje się duży krzyż. Za nim są 3 krzyże: środkowy to krzyż austriacki, ustawiony jest na trapezowym cokole, który umieszczony jest na prostokątnej podstawie, zbudowanej z betonowych bloczków. Po jednej stronie znajduje się drugi krzyż, ustawiony na cokole, na której można odnaleźć jedyne nazwisko pochowanego tu żołnierza. Trzeci krzyż to krzyż rosyjski. Oprócz krzyży na tym cmentarzu można odnaleźć też stele z motywem krzyża w prześwicie.
Niewiele osób wie, że na tym cmentarzu oprócz 27 żołnierzy ( 1 z armii niemieckiej i 26 Rosjan) pochowani zostali też mieszkańcy wsi, którzy zginęli w tamtym czasie.Ten zadbany cmentarz, ma wielu opiekunów, którzy z wielkim oddaniem o niego dbają. Cmentarz na razie nie ma tablicy informacyjnej. INDEX 211
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 256 - Pasieka Otfinowska
Cmentarz ten prawdopodobnie projektu Hansa Watzala jest malowniczo wkomponowany w krajobraz wsi. Znajduje się między drogą a wałem przeciwpowodziowym. Jest położony na planie prostokąta, ogrodzony betonowym murem, zaś na jego terenie rosną śliczne dęby. Cmentarz bardzo zadbany, niedawno odnowiony, założona została nowa brama wejściowa. Problemem jest tylko dojście do niej, gdyż brama ta znajduje się na terenie sąsiedniego gospodarstwa i droga do niej jest bardzo zarośnięta. Na pewno nie polecam obcasów. Jednak wejść naprawdę warto, gdyż sam cmentarz posiada bardzo czytelny układ geometryczny, a wszystko jest uporządkowane i wystrzyżone. Pośrodku cmentarza znajduje się betonowy pomnik centralny, którego zakończeniem jest krzyż łaciński. Cokół na którym stoi krzyż, ma formę ,,kapliczki”, której schodkowe sklepienie prowadzi do tabliczki z nazwiskami. Z każdej z czterech stron pomnika znajduje się tablica inskrypcyjna na której znajdują się nazwiska poległych. Obok są małe nagrobki ułożone w pasy. Na nich można zobaczyć kilka rodzajów krzyży. Ponieważ nie zachował się wykaz pochowanych do dziś nie wiadomo czy leży tam 189 żołnierzy czy też 254. Przy cmentarzu brak tablicy informacyjnej. INDEX 256
Opracowała: Justyna Barwacz
Łętowice
Nazwiska zostały spisane z pomnika, znajdującego się w Łętowicach. Stoi on obok kaplicy, naprzeciwko szkoły. Pomnik jest w bardzo dobrym stanie. Na szczycie pomnika -orzeł z rozpartymi skrzydłami. Na pomniku są też 2 tablice. Jedna z nazwiskami oraz napis:
,,Kolegom broni poległym w wojnie światowej 1914- 20”
Druga mniejsza nosi napis:
,,Staraniem Koła Młodzieży przy pomocy braci rodaków z Ameryki, Łętkowice 2/5, 1926 J. Skrzypek - Słotwinie”
INDEX Łętowica
Opracowała: Justyna Barwacz
Wojnicz
Nazwiska zostały spisane z pomnika stojącego w Wojniczu. Pomnik stoi praktycznie w centrum, otoczony maleńkim skwerkiem. Ma bardzo ciekaw zwieńczenie. Na pomniku tablica z napisem:
"Wojniczanom
1914-1920
1939-1945
Poległym na chwałę
Rodzinom na pociechę
Potomnym na otuchę
Obywatele Miasta Wojnicza
1934
1969"
Pomnik był niedawno odnawiany, bardzo dobrze utrzymany.
INDEX Wojnicz
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 244 - Narożniki
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Ma kształt dwóch prostokątów złożonych ze sobą- podobny do litery L. Znajduje się na skraju lasu, obok drogi. Jest ogrodzony siatką, która rozpostarta jest na betonowych słupkach. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest belkowy krzyż, ustawiony na kamiennym dwustopniowym podeście. Jest przykryty daszkiem i widnieje na nim napis 1915. Na polu grobowym znajdują się krzyże w dwóch wersjach. Cmentarz ten jest cmentarzem typowo leśnym. Jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Brak tablicy informacyjnej. Pochowano tu 70 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 6 żołnierzy armii niemieckiej oraz 21 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 244
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 245 - Narożniki-Zadębie
Cmentarz ten to połączone ze sobą dwie mogiły masowe. Usytuowany jest za domami mieszkalnymi, nie oznakowany. Nie jest ogrodzony. Pole grobowe otoczone jest niewielkim murkiem, bardziej podobnym do krawężnika. Na nim znajduje się tylko jeden pomnik- mianowicie sarkofag, na którym w porządku alfabetycznym ułożono nazwiska poległych. Na sarkofagu jest krzyż łaciński. Sarkofag stoi na dwóch podstawkach, które mają motyw krzyża greckiego. Pochowano tu 136 żołnierzy armii austriackiej. Nie posiada tablicy informacyjnej .INDEX 245
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 248 - Dąbrowa Tarnowska
Cmentarz ten jest dużym, samodzielnym obiektem projektu Johanna Watzala. Ma kształt nieregularnego czworoboku. Całość ogrodzona płotkiem ze stalowych prętów. Bramą wejściową jest dwuskrzydłowa bramka ażurowa, która wmontowana jest w dwa betonowe słupy. Nad nią znajduje się tablica, która informuje, że jest to cmentarz z lat wielkiej wojny. Naprzeciw wejścia znajduje się kapliczka. Jest ona kwadratowa, z czterospadowym, blaszanym dachem, na którym jest umieszczony krzyż łaciński - w bardzo oryginalnej formie, gdyż jest on zwielokrotniony. W kapliczne można zobaczyć ołtarz polowy z klęcznikiem i tablicę z napisem:
,, Uśmiechaliśmy się niedowierzająco,
gdy prawiono nam o cudach,
Aż zobaczyliśmy ziemię w płomieniach,
i na nas zawalił się pełen wrogów świat,
I niepojęte cuda stały się naszym udziałem.”
Na tym cmentarzu zobaczyć można kilka rodzajów krzyży. Pochowano tu 289 żołnierzy, w tym 44 żołnierzy armii austro - wegierskiej , 9 żołnierzy armii niemieckiej i 236 żołnierzy armii rosyjskiej. Duża liczba Rosjan znanych z nazwisk, to efekt działalności szpitala polowego. Cmentarz zadbany, w bardzo dobrym stanie technicznym, posiada tablicę informacyjną. INDEX 248
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 250 - Gręboszów
Cmentarz ten jest położony na terenie cmentarza parafialnego. Projektował go Johann Watzal. Ma kształt prostokąta i ogrodzony jest częściowo siatką, zaś częściowo murkiem. Warte zauważenia jest wejście na cmentarz, którym jest brama w formie olbrzymiego sarkofagu. Na którym widnieje napis: (w tłum.)
,, w niezmierzonym morzu heroicznych zmagań, byliśmy tylko pianą na wzburzonej fali,
W potędze herkulesowej sławy dokonań tylko iskrą syczącą w płomieniach ognia.
Wybacz, że nie daliśmy Ci nic więcej- kochana Ojczyzno- ponad nasze skromne życie”
Cmentarz jest bardzo dużym obiektem. Pochowano tu 195 żołnierzy. Obok żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz Rosjan leżą tu polscy legioniści. Ich groby położone są po obu stronach wejścia. Można odnaleźć tu kilka rodzajów krzyży. Warto też zobaczyć piękne okazy dębów, pochodzących jeszcze z czasów budowy cmentarza. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Widać dobrą rękę opiekunów. Nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 250
Opracowała: Justyna Barwacz
Pomnik pamięci poległych w wojnie światowej 1914-1918-1920 w Otfinowie
Pomnik znajduje się we wsi Otfinów, gm. Żabno. Stoi w centralnym miejscu wsi, obok kościoła parafialnego. Na licu ma tablicę z nazwiskami poległych, a pod spodem drugą tabliczkę z napisem:
,, Fundacja staraniem koła młodzieży w Otfinowie za bytności ks. Piotra Podolskiego kier. szk. Wł. Sedlaka N. GM. W . Seletnika R.P. 1920” Warto zwrócić uwagę na samą rzeźbę, znajdują się na pomniku, jest świeżo odnowiona.
INDEX Otfnów
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 246 - Radgoszcz
Cmentarz położony na terenie cmentarza parafialnego. Ma kształt litery T, gdzie nóżka jest bardzo krótka. Tam też usytuowane jest wejście. Ogrodzony poprzez betonowe słupki, które łączą bramki z literą X w prześwicie. Na teren cmentarza prowadzi dwuskrzydłowa bramka z motywem podwójnego krzyża. Naprzeciwko wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest fragment muru. Na nim jest krzyż łaciński. Po obu stronach pomnika można zobaczyć dwa medaliony. Na nim znajdują się też tablice z nazwiskami. Jest ich 9. Ciekawą rzeczą na tym cmentarzu są kamienne stele , których nie można zobaczyć w najbliższej okolicy. Na polu grobowym można spotkać też inne nagrobki, które mają krzyże w kilku wersjach. Wart uwagi jest też pomnikowy dąb usytuowany po prawej strony pomnika centralnego. Na cmentarzu pochowano 4 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 114 Niemców oraz 25 Rosjan. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Jest w dobrym stanie technicznym, uporządkowany i zadbany. INDEX 246
Opracowała: Justyna Barwacz
Pomnik we wsi Samocice
Pomnik ten znajduje się przy drodze głównej tuż obok szkoły. Nad tablicą z nazwiskami znajduje się orzeł, a nad nim napis ,, Bohaterom poległym na polu chwały”. Pod tablicą główną znajduje się jeszcze jedna dużo mniejsza, na której napisano, że pomnik ,,zbudowano staraniem Koła Młodzieży Polskiej Samocice 1923r.” Z boku pomnika patrząc od góry widnieje krzyż łaciński, pod nim płaskorzeźba Maryi Królowej Polski z Dzieciątkiem, zaś pod nią napis : „ Poległym w wojnie światowej wznoszą obywatele tutejszej gminy oraz rodacy z Ameryki”.
Opracowała: Justyna Barwacz
Pomnik we wsi Wola Żelichowska
Pomnik położony przy drodze głównej, doskonale widoczny, ogrodzony, ma kształt wysokiego słupa zwieńczonego krzyżem łacińskim z krucyfiksem, który ustawiony jest na trzech kulach, ułożonych stożkowato. Tuż pod krzyżem na licu pomnika zobaczyć można herb - orła. Pod nim napis ,, Pamięci poległych w wojnie światowej 1914-1920” oraz rysunek na którym pokazano dwie skrzyżowane ze sobą szable. Pod nimi jest umieszczona współczesna tabliczka z napisem :,, Pomnik został odnowiony w 1990r. Fundatorem odnowy jest Józef Izak, pochodzący z Woli Żelichowskiej, a zamieszkały obecnie w Chicago”. Pod nim wyryty jest napis ,, Fundacja ofiarności rodaków z Ameryki i gminy Wola Żelichowska”. Z lewej strony pomnika ,patrząc od góry zobaczyć można płaskorzeźbę w medalionie Matki Bożej z Dzieciątkiem, pod nią wyryte zostały nazwiska poległych. Na samym dole zobaczyć można tabliczkę z nazwiskami poległych w II wojnie światowej Na podstawie pomnika wyryto napis : ,, Staraniem Koła Młodzieży Woli Żelichowskiej 1928”.Pomnik ogrodzony i zadbany. INDEX Wola Żelichowska
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 172 Łowczówek
Cmentarz ten ma kształt prostokąta i dołożonego do niego trójkąta równobocznego. Usytuowany jest przy drodze, a znakiem charakterystycznym jest biała murowana kapliczka. Wokół niego jest maleńkie pole grobowe. Projektował go Siegfried Haller. Jest fragmentarycznie ogrodzony siatką, jednak generalnie ten cmentarz to obraz niestety tragiczny. Brak też wejścia. Centralnym pomnikiem jest wspomniana już wyżej XIX -wieczna kapliczka. Obecnie na polu grobowym znajdują się 4 nagrobki. Dwa to krzyże rosyjskie, a dwa pozostałe to zespawane ze sobą krzyże żeliwne, w które ułożono nazwę narodowości żołnierzy tu pochowanych. Obok rosną dęby, które sprawiają, że mimo małej powierzchni cmentarza panuje tu półmrok. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej, szkoda gdyż miejscowi miłośnicy taniego wina nawet nie zdają sobie sprawy, gdzie przesiadują. Na cmentarzu pochowano 5 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 13 Rosjan.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 180 - Tarnowiec
Cmentarz ten usytuowany jest obok bardzo ruchliwej drogi Tarnów-Tuchów. Ma kształt ściętego prostokąta. Projektował go Heinrich Scholtz. Charakterystyczną cechą tego cmentarza jest fakt, że założony został obok XIX wiecznej kapliczki. Cmentarz jest ogrodzony- częściowo pełnym murkiem, częściowo zaś bramką ze stalowych prętów. Wejście to dwuskrzydłowa bramka. Warto zwrócić uwagę na ogromne lipy rosnące na terenie cmentarza. Pomnikiem centralnym jest krzyż łaciński, drewniany, belkowy- przykryty profilowanym, ząbkowanym daszkiem. Krzyż usytuowany jest na prawo od wejścia. Dużą rolę spełnia też biała kapliczka, pokryta czerwoną dachówka, która to również spełnia rolę poniekąd pomnika centralnego. To na niej umieszczono tablicę inskrypcyjną- co ciekawe napisaną w języku rosyjskim. Widnieje na niej napis (w tłum. ): ,, Wznioślejsze porywy duszy, niż życie żołnierze oddają w bohaterskiej śmierci”
Na polu grobowym zobaczyć można nagrobki w formie betonowych, niewielkich steli, na których postawiono krzyże żeliwne maltańskie i rosyjskie- dwuramienne. Na tym cmentarzu pochowano 7 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 34 Rosjan. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Jest w dobrym stanie technicznym, jednak towarzystwo pobliskiej dyskoteki na pewno mu nie służy, gdyż po weekendzie walają się po nim różnego rodzaju śmiecie. INDEX 180
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 176 - Piotrkowice
Cmentarz ten leży przy drodze, ale na skraju lasu. Ciągle panuje tam półmrok. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt prostokąta ze ściętymi tylnymi bokami. Jest ogrodzony bramką ze stalowych płaskowników. Na jego teren prowadzi dwuskrzydłowa bramka. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest stalowy duży krzyż łaciński, mający za podstawę betonowy, kwadratowy słupek. Nagrobki na polu grobowym również posiadają te same krzyże co pomnik centralny, ale w dużo mniejszej skali. Pochowano tu 16 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Cmentarz ten to jeden z niewielu, który to został założony bezpośrednio na miejscu okopów. Posiada tablicę informacyjną. Jest w dobrym stanie technicznym. INDEX 176
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 177 - Wożniczna
Cmentarz ten to kolejny przykład cmentarza leśnego, gdzie natura próbuje go ukryć. Ciężki do znalezienia, prawie niewidoczny z drogi. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt dużego kwadratu, ze ściętymi tylnymi bokami. Jest ogrodzony betonowymi słupkami, które to połączone są parą stalowych rur, co nie przeszkadza zwierzynie leśnej wchodzić na jego teren. Ja swoim wejściem wypłoszyłam kilka zajęcy. Warto zwrócić uwagę na wejście, gdyż na teren cmentarza prowadzi trójskrzydłowa bramka, co jest bardzo rzadko spotykane. Naprzeciwko wejścia stoi pomnik centralny, którym jest wysoki ośmioboczny słup kamienny, zakończony krzyżem łacińskim. Na polu grobowym można spotkać kilka mogił zbiorowych, które charakteryzują się tym, iż podstawą jest niewielka kamienna podstawka, zaś na niej umieszczone są krzyże w kilku wersjach. Groby pojedyncze to niewielkie stele, a nich krzyże żeliwne. Pochowano tu 64 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 60 Rosjan. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. W dosyć dobrym stanie technicznym, ale widać, że natura stara się zagarnąć go dla siebie. INDEX 177
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 165 - Bistuszowa
Ten niewielki cmentarz ma kształt nieregularnego wieloboku, przypominający prostokąt. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony dzięki metalowym słupkom, połączonych ze sobą poprzez parę metalowych rur. Wejście to bramka dwuskrzydłowa zbudowana z płaskowników. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest stalowy krzyż, stojący na kwadratowej podstawie. Na niej też znajduje się data 1914-1915. Na polu grobowym znajdują się nagrobki w formie steli, na których widnieje krzyż maltański. Pochowano tu 87 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Cmentarz, mimo że jest tuż przy drodze ciężki do zauważenia, gdyż jest zarośnięty i mocno zaniedbany. Na szczęście nagrobki i pomnik w dość dobrym stanie. Nie posiada tablicy informacyjnej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 166 - Zalasowa
Ten niewielki cmentarz ma kształt regularnego prostokątu. Projektował go Heinrich Scholz. Ogrodzenie stanowi bardzo zaniedbany żywopłot. Wejścia praktycznie nie ma, gdyż już zarosło. Brak na tym cmentarzu pomnika centralnego. Na polu grobowym znajdują się nagrobki w formie steli, na których widnieją krzyże w różnych wersjach. Pochowano tu 142 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 27 Rosjan. Na cmentarz bardzo ciężko trafić, daleko od drogi głównej, brak kierunkowskazów i z pytanych przeze mnie ludzi, tylko starsi potrafili coś powiedzieć na ten temat. Jest zarośnięty i bardzo mocno zaniedbany. Nawet będąc tuż przy wysokim żywopłocie, nie sposób domyśleć się iż po drugiej stronie krzewów znajduje się cmentarz. Nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 166
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 168 - Kowalowa
Ten niewielki cmentarz ma kształt przypominający prostokąt i dołożony do niego drugi ze ściętymi rogami. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, połączonych ze sobą poprzez niewielki, drewniany płot. Wejście to bramka dwuskrzydłowa, również drewniana. . Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest betonowy krzyż, stojący na prostokątnej podstawie. Na niej też znajduje się krzyż maltański. Na polu grobowym znajdują się nagrobki w formie niewielkich , prostokątnych ,betonowych podstaw, na które nałożono krzyże nagrobne w kilku wersjach. Pochowano tu 84 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 59 Rosjan. Cmentarz jest tuż przy drodze łatwy do zauważenia. Jest zarośnięty i mocno zaniedbany. W szczególnie złym stanie technicznym jest pomnik centralny. Nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 168
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 234 - Lubcza
Maleńki cmentarzyk, a raczej kwatera wojenna na cmentarzu parafialnym ma kształt kwadratu. Projektował go Gustaw Rossman. Jest ogrodzony współczesnym metalowym ogrodzeniem , wsadzonym w słupki, zbudowane z białych cegieł. Wejście to bramka jednoskrzydłowa zbudowana z płaskowników. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest betonowy krzyż, stojący na trapezowatej podstawie. Krzyż ma fazowane ramiona. Na polu grobowym znajdują się nagrobki w formie steli, na których widnieje krzyż maltański lub rosyjski. Pochowano tu 3 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 10 Rosjan. Cmentarz, mimo nowego ogrodzenia w niezbyt dobrym stanie technicznym. Jest zarośnięty i mocno zaniedbany. Nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 234
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 163 - Tuchów
Duży cmentarz w kształcie prostokąta, ze ściętymi rogami jest projektu Heinricha Scholza. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, połączonych ze sobą parą stalowych rur. Wejście to dwuskrzydłowa, współczesna bramka, zbudowana z płaskowników. Na wprost wejścia , mniej więcej pośrodku zobaczyć można duży pomnik centralny. Jest nim belkowy , drewniany krzyż stojący na kamiennej , prostokątnej, czterostopniowej podstawie. Na tylnej ścianie tej podstawi znajduje się tablica inskrypcyjna z napisem ( w tłum. ) :
,,Nie martwcie się tym, że nasze usta zamilkły, przecież nasze groby będą wam mówić o umiłowaniu ojczyzny "
Nagrobki na polu grobowym ułożone są w rzędach. Cmentarz w bardzo dobrym stanie , zadbany. Posiada tabliczkę informacyjną. Pochowano tu 97 Rosjan oraz 137 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Cmentarz położony jest w pięknej malowniczej okolicy , na niewielkiej górze. Panorama rozciągająca się wokół cmentarza jest naprawdę niezapomniana. INDEX 163
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 194 - Szczepanowice
Ten cmentarz ma kształt prostokąta i w tylnej części niewielkie wysunięcie, gdzie umieszczony jest pomnik centralny. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony z trzech stron murkiem, który zakończony jest skokowo, zaś od strony wejścia stoją betonowe słupki połączone łańcuchami. Wejście to bramka dwuskrzydłowa zbudowana z płaskowników. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, wbudowany w ścianę tylną. .Na obelisku znajduje się data 1914-1915. u samej góry pomnika jest krzyż grecki, zaś pod datą odczytać można inskrypcję (w tłum.): ,,Dążyliśmy do starcia- a znaleźliśmy pokój” Na polu grobowym znajdują się nagrobki w formie steli, na których widnieją krzyże maltańskie i dwuramienne. Groby ułożone są w dwóch rzędach. Pochowano tu 22 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 22 Rosjan. Cmentarz jest tuż przy drodze . Posiada tablicę informacyjną. Jest zadbany tzn .sprzątnięty i wystrzyżony , ale nagrobki, a szczególnie tabliczki emaliowane w fatalnym stanie. Nazwiska praktycznie nie do odczytania. Na większości steli brak krzyży.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 196 - Koszyce Małe
Duży cmentarz ma kształt prostokąta. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony z trzech stron murkiem kamiennym, zaś na ścianie, gdzie jest wejście, znajduje się ogrodzenie wykonane z prętów. Wejście to bramka dwuskrzydłowa, z motywem krzyża w prześwicie. Cmentarz wybudowany na wysokim pagórku, posiada tarasy, które doskonale wpasowały się w strukturę terenu. Na wprost wejścia, na samej górze, znajduje się pomnik centralny. Ma ok. 5m. Jest to para kamiennych kolumn , które stoją na kamiennej podstawie. Na kolumnach jest kamienne sklepienie, a na nim napis 1914-1915. Pole grobowe przedzielone jest alejką, która prowadzi do pomnika centralnego. Na nim znajdują się nagrobki w formie ,betonowych krzyży greckich, na które nałożono krzyże nagrobne w kilku wersjach. Pochowano tu 34 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 52 Rosjan. Cmentarz jest tuż przy drodze, łatwy do zauważenia, chociaż znajduje się wysoko nad ulicą.Jest zarośnięty i mocno zaniedbany. Posiada tablicę informacyjną. Cmentarz znany jest też jako cmentarz w Rzuchowej, ale administracyjnie leży w granicach Koszyc Małych. INDEX 196
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 197 - Szczepanowice
Ten malutki cmentarz ma kształt prostokąta i jest kwaterą wojenną, na terenie starego cmentarza parafialnego. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony niewielkim, metalowym płotkiem, ale praktycznie to żadna ochrona. Wejścia nie ma. Z elementów, które się ostały to pomnik w kształcie antycznego hełmu z grzywą na górze. Hełm umieszczony jest na podstawie zbudowanej z piaskowca. Na nim też widnieje data 1914-1915 i to jedyny znak mówiący o tym, że to pozostałość po I wojnie światowej. Po bokach postumentu wyryte nazwiska poległych. Pochowano tu 14 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 18 Rosjan. Cmentarz, zarośnięty i mocno zaniedbany. Nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 197
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 199 - Zbylitowska Góra
Ten niewielki cmentarz ma kształt prostokąta. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony częściowo dzięki kamiennym słupkom, połączonych ze sobą poprzez metalowe płaskowniki, resztę ogrodzenia stanowi pełny kamienny murek. Wejście to bramka dwuskrzydłowa zbudowana z płaskowników z motywem krzyża w prześwicie. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest stela zbudowana z kamiennych bloczków, zaś na niej zobaczyć można krzyż rosyjski również zbudowany z elementów kamiennych. Na polu grobowym znajdują się nagrobki, w formie betonowych podstawek na których umieszczono krzyże dwuramienne ażurowe. Pochowano tu 104 Rosjan. Cmentarz, mimo że jest tuż przy drodze ciężki do zauważenia. Całość w dość dobrym stanie, uporządkowany i czysty. Nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 199
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojskowy nr 201 - Tarnów
Cmentarz ten to kilkadziesiąt mogił ziemnych z betonowymi stelami na cmentarzu żydowskim. Napisy na nagrobkach są w języku hebrajskim. Pochowano tu 45 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 9 Rosjan narodowości żydowskiej. Daty śmierci- cała wojna- pokazują, że pochowani tu zostali żołnierze polegli w walce i w tutejszych szpitalach. Ostatnie pochówki pochodzą z grudnia 1918. Obok nagrobków jest tablica informacyjna. Niestety część grobów jest umieszczona między cywilnymi grobami co utrudnia znalezienie ich. Jedynym grobem, gdzie jest napis po polsku, jest prawdopodobnie dziełem artysty, który został wynajęty przez rodzinę. Nagrobki nie są w zbyt dobrym stanie, praktycznie nie da się już odczytać żadnych napisów. INDEX 201
Opracowała: Justyna Barwacz
271
106
108
270
165
49
198
212
313
314
138
249
266
276
184
288
289
290
149
150
154
297
394
396
157
248
193
281
291
371
91
209
250
145
146
278
359
357
395
364
391
196
168
384
388
387
361
358
310
366
368
299
207
151
234
192
191
307
306
304
210
283
71
172
158
254
216
363
372
244
245
327
311
8
286
113
295
296
256
176
206
280
272
274
262
233
246
268
303
300
72
85
287
112
188
265
48
114
115
79
80
211
56
152
153
156
360
369
279
273
194
195
197
264
362
31
32
73
74
75
33
344
180
201
202
203
200
309
160
162
163
164
139
365
298
57
261
205
267
215
255
373
284
340
204
177
260
293
294
166
199
341
253
301
302
Znany genealog Pan Waldemar Fronczak zaproponował wykonanie spisu cmentarzy wojennych z lat 1914 - 1918. Dokładniej rzecz biorąc, chodzi o spis nagrobnych inskrypcji oraz, w konsekwencji, o stworzenie ogólnopolskiej bazy danych z nazwiskami poległych w Pierwszej Wojnie Światowej na terenie Polski. Wyniki pracy wielu genealogów amatorów są imponujące. Od lipca 2007 można je skonsultować na stronie:
http://www.polegli.forgen.pl/
Małopolskie Towarzystwo Genealogiczne również zaangażowało się w to zbiorowe przedsięwzięcie. Wyniki naszych poszukiwań mamy przyjemność zaprezentować Państwu poniżej. Jednocześnie chcieliśmy zaznaczyć, że kopiowanie zdjęć i tekstów jest możliwe jedynie za zgodą autorów.
Towarzystwo Genealogiczne Ziemi Częstochowskiej na swojej stronie www podaje opracowanie cmentarza św. Rocha w Częstochowie. Kwatera wojenna (1914-1918) - część katolicka, część ewangelicko-augsburska.
Administracja Państwowa na mocy ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych również zajmuje się gromadzeniem podobnych informacji. Na terenie Małopolski projektowi patronuje Pan Jerzy Miller, Wojewoda Małopolski. Szczegóły dostępne są na stronie:
http://www.malopolska.uw.gov.pl/grobywojenne/
Oczywiście stron internetowych poświęconych tej tematyce jest znacznie więcej. Spośród nich warto odwiedzić:
http://www.cmentarze.gorlice.net.pl/
http://b.1asphost.com/jaslo/cment.html
http://austro-wegry.info/f33.htm?sid=bcba5ca048a6a2b9189ad7df2e63392f
Cmentarz nr 79 - Sękowa
Na jednym ze wzgórz po wschodniej stronie wsi Sękowa jest cmentarz wojskowy z okresu I wojny światowej. Wykonany jest według projektu Hansa Mayera i remontowany w 1999 roku. Ogrodzony kamiennym murem, w głębi po przeciwnej stronie bramy wejściowej widoczny jest duży postument zwieńczony krzyżem u stup którego jest wmurowana tablica w dwóch językach z napisem
„TA GÓRA ZAWIERA SKARBY WIERNOŚĆ, ODWAGĘ, MĘSTWO WIERNOŚĆ DAŁA SIŁĘ BÓG DAŁ ZWYCIĘSTWO” Na cmentarzu pochowanych jest 468 żołnierzy austriackich, 372 żołnierzy niemieckich i 366 żołnierzy rosyjskich. Zarośnięty dużymi drzewami i jest zadbany. INDEX 79
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 80 - Sękowa
Na jednym ze wzgórz okalających miejscowość Sękowa znajduje się piękna budowla projektu Hansa Mayera, widoczna z daleka. Jest to cmentarz wojskowy nr 80, pochowanych jest tu 468 żołnierzy armii austro-węgierskich, 378 żołnierzy niemieckich i 360 żołnierzy armii rosyjskiej w 85 mogiłach zbiorowych i 23 pojedynczych. Ogrodzony kamiennym murem, przy wejściu są duże kamienne filary między którymi jest brama. Pośrodku cmentarza stoi duży betonowy krzyż na kamiennym postumęcie przy którym jest wejście po schodach do drugiej części cmentarza. W drugiej części cmentarza zaraz za krzyżem są pozostałości prawdopodobnie po zaczętej dużej budowli, są to wysokie betonowe filary połączone u szczytu betonowymi belkami. Całość cmentarza porośnięta jest regularnie rosnącymi starymi dębami pomiędzy którymi są na betonowych podstawach żeliwne krzyże i Stelle z żeliwnymi tablicami. INDEX 80
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz nr 195 - Szczepanowice
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Projektował go Siegfried Haller. Ma kształt zbliżony do prostokąta, choć ma w tylnej ścianie występ w kształcie trapezu. . Znajduje się tuż obok drogi. Elementem charakterystycznym jest figurka Matki Boskiej z 1853r. (obecnie wymagająca remontu). Cmentarz jest ogrodzony niewielkim kamiennym murkiem, zaś od strony drogi ogrodzony jest murkiem , na którym ustawiono metalowy płotek. Na jego teren prowadzą dwie bramki. Pomiędzy nimi w ścianie tylnej znajduje się pomnik centralny, którym jest belkowy krzyż, ustawiony na betonowym, kwadratowym podeście. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Tutejsza ludność dba o niego, co widać po bujnej roślinności i niezwykłych kwiatach, które porastają groby. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 28 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 31 żołnierzy armii rosyjskiej. Na cmentarzu jest też pomnik z 1956r. , poświęcony ofiarom hitleryzmu. INDEX 195
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 188 - Rychwałd
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt regularnego prostokąta Znajduje się tuż obok drogi. Na terenie cmentarza rosną drzewa, zasadzone jeszcze przez budowniczych cmentarza. Brak jest pomnika centralnego. Na polu grobowym znajdują się , ułożone w jednym rzędzie cztery belkowe, drewniane krzyże. Na nich zaś odnaleźć można tabliczki imienne. Cmentarz jest ogrodzony dzięki drewnianemu ogrodzeniu, na jego teren prowadzi malutka jednoskrzydłowa bramka dopasowana stylem do ogrodzenia. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 29 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 22 żołnierzy armii rosyjskiej. Dodatkowym atutem tego cmentarza jest piękny krajobraz jaki rozciąga się z jego terenu. INDEX 188
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 192 - Lubcza Szczepanowska
Cmentarz ten jest obiektem ogromnym i samodzielnym. Projektował go Heinrich Schulz, zaś kapliczkę zaprojektował Gustaw Rossmann. Ma kształt podobny do prostokąta. Znajduje się w lesie, praktycznie nie do zauważenia z drogi. Wokół cmentarza rośnie las mieszany. Elementem charakterystycznym jest pomnik centralny, którym jest wspomniana wcześniej kapliczka. Jest wybudowana na planie prostokąta. Stoi na niewielkim podeście. Do środka kaplicy prowadzą schody. Dach jest ośmiokątny, łamany, kryty gontem. Na szczycie tej wysokiej (ok. 17m) jest krzyż. W prześwicie kapliczki zobaczyć można krzyż, na nim tabliczkę z napisem: (w tłum. )
,, Mocni jak ta góra,
Stawialiśmy opór najeźdźcy
Teraz leżymy wiernie w tej ziemi,
Którą z miłości broniliśmy: „
Cmentarz jest ogrodzony niewielkimi kamiennymi słupkami, które łączy metalowy ażurowy płotek. Na jego teren prowadzą dwa wejścia. Pierwsze z nich to duża, trójskrzydłowa bramka , zbudowana z metalowych prętów, które zawieszone są na dużych kamiennych słupkach. Druga jest dużo bardziej skromna. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach, również zobaczyć tu można różnorodność nagrobków. Od wejścia do pomnika centralnego prowadzi alejka. Groby ułożone są w kilku rzędach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 457 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 218 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 192
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 191 - Lubinka
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt kwadratu z półokrągłym występem w tylnej ścianie. Znajduje się tuż obok drogi. Wokół cmentarza rosną drzewa. Elementem charakterystycznym jest pomnik centralny, który znajduje się we wspomnianym wcześniej półokrągłym występie. Jest nim wysoki (ok. 10m. ), kamienny słup. Okrągły pomnik zakończony jest kwadratowym daszkiem, pod którym z każdej ze stron zobaczyć można wieńce z liści dębowych. Ustawiony jest na dużym trzystopniowym podeście. Tuż nad nim wykuto inskrypcję:
,, Nie zakłócajcie skargą szczęścia zaszczytnej śmierci.
Nie myślcie o poległych i nie żałujcie naszego utraconego życia.
Czcijcie wierność czynu i bądźcie wdzięczni za radość pokoju”.
Pod tym napisem, już na postumencie, wykuty jest obrazek z motywem hełmu antycznego. Cmentarz jest ogrodzony niewielkimi kamiennymi słupkami, które łączy metalowy płotek. Na jego teren prowadzi duża, czteroskrzydłowa bramka dopasowana stylem do ogrodzenia. . Na polu grobowym znajdują się krzyże w dwóch wersjach- rosyjskim i łacińskim. Od wejścia do pomnika centralnego prowadzi alejka. Groby ułożone są w trzech rzędach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 93 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 111 żołnierzy armii rosyjskiej. Dodatkowym atutem tego cmentarza jest piękny krajobraz jaki rozciąga się z jego terenu. INDEX 191
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz w Kalwarii Zebrzydowskiej
Cmentarz wojenny z 1915 roku z napisem
" Cmentarz wojenny 1915
Tu spoczywa 57 żołnierzy katolików
i muzułmanin armii austrijackiej
nieznanego nazwiska
Daj im Panie pokój ".
W rzeczywistości na cmentarzu znajduje się 61 grobów katolików i 1 muzułmanina. Zostali tu pochowani żołnierze armii austriackiej, którzy zmarli w latach 1914-1915 na różne choroby zakaźne w szpitalu polowym, który przez krótki czas mieścił się w klasztorze Bernardynów.
Opracowała: Maria Odrowąż
Cmentarz w Andrychowie
Na cmentarzu komunalnym przy ul. Beskidzkiej znajdują się kwatery poległych żołnierzy. Pośrodku obelisk z dwoma tablicami i napisem " Ku wiecznej pamięci poległym o wolność Ojczyzny w latach 1914-1921" wraz z nazwiskami i miejscowością. INDEX Andrychów
Opracowała: Maria Odrowąż
Cmentarz nr 193 - Dąbrówka Szczepanowska.
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Jest duży powierzchniowo i ciekawie zaprojektowany. Projektował go Heinrich Scholz. Składa się z dwóch obszarów cmentarnych i ogromnego pomnika stojącego poza obszarem cmentarnym. Pierwszy z założeń cmentarnych to cmentarz austryjacki. Ma kształt prostokąta. Znajduje się tuż obok niedużego lasku. . Elementem centralnym jest znajdujący się w tylnej ścianie pomnik. Jest nim drewniany krzyż, który stoi na kamiennej podstawie, w kształcie kwadratu. Na tym podeście odnaleźć można tablicę z napisem :
,, zgasły nasze imiona, ale świecą nasze czyny.”
Cmentarz jest ogrodzony niewielkim drewnianym płotkiem, który wstawiony jest w betonowe słupki. Na jego teren prowadzą jednoskrzydłowa, drewniana bramka. Na polu grobowym znajdują się nagrobki ułożone rzędowo. Na nich zobaczyć można żeliwne krzyże, na których widnieje data 1915r. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Drugi z założeń cmentarnych to cmentarz rosyjski. Znajduje się kilkadziesiąt metrów od pierwszego cmentarza w niewielkim lesie. Są bardzo podobne, jeżeli chodzi o pomnik centralny, ogrodzenie i kształt, z tym, że rosyjski cmentarz jest mniejszy i posiada niewielki wyłom w tylnej części. Na kamiennej podstawie drewnianego krzyża, odczytać można napis:
„Wszystkich poległych wzywa jedna ojczyzna” Częścią składową tego olbrzymiego cmentarza jest też duży obelisk zbudowany z kamieni. Na nim to znajdują się cztery tablice inskrypcyjne.
1.,,18 i 19 lutego 1915 przelali tu swoją krew za Ojczyznę 2c.k. Pułku Strzelców Tyrolskich oraz 14 i 59 c.k. pp.
2.,,Bohaterowie szturmowali to wzgórze i bohaterowie go bronili. Nieśmiertelna sława wieńczy zwycięzców”
3.,,Żołnierze 3 i 4 c.k. Pułku Strzelców Tyrolskich przełamali tu 2 i 3 maja 1915r. niezłomną wolą zwycięstwa rosyjskie pozycje obronne.”
4.,,Ku pamięci zwycięskich walk o oswobodzenie Galicji spod obcej przemocy. „
Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 359 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 235 żołnierzy armii rosyjskiej. Cmentarz jest zadbany i wyremontowany. Na jego terenie odtworzono linie stanowisk obronnych, ziemianki, schrony. Oczyszczono też leje powstałe po pociskach .
Pierwotnie cmentarz był położony na ogromnym terenie , na który prowadziła duża brama. Obecnie bramy już nie ma pozostały tylko słupy, na których była zawieszona. Dzisiaj między cmentarzem austriackim i rosyjskim, przed dużym obeliskiem został wybudowany dom jednorodzinny. Budynek ten niezmiernie szpeci miejsce śmierci kilkuset żołnierzy. Szkoda że urzędnicy pozwolili na znieważenie tego miejsca. INDEX 193
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 150 - Chojnik
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt prostokąta. Znajduje się tuż przy drodze. Powyżej cmentarza rośnie las. Elementem charakterystycznym jest pomnik centralny, którym jest postument , zakończony stylizowanym na antyczny -hełmem. Pomnik ten jest wybudowany na planie prostokąta, stoi na kamiennej podstawie, wbudowany jest w tylną ścianę ogrodzenia. Cmentarz jest ogrodzony niewielkim kamiennym murkiem, na którym ustawiony jest metalowy ażurowy płotek. Jest ciekawy też z powodu tego, iż zbudowany jest tarasowo. Posiada dwa tarasy. Na jego teren prowadzą schodki i jednoskrzydłowa bramka , zbudowana z metalowych prętów, które zawieszone są na dużych kamiennych słupkach. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Groby ułożone są rzędowo. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 13 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 27 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 150
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 151 - Lubaszowa
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt prostokąta, choć ma w tylnej ścianie niewielki występ i ścięte dwa rogi od strony Znajduje się tuż obok drogi. Ale ciekawym rozwiązaniem są schodki prowadzące na teren cmentarza. Prowadzą one do dwuskrzydłowej bramki. Cmentarz jest ogrodzony kamiennym murkiem, a wieńczy go betonowy daszek, zaś od strony drogi ogrodzony jest kamiennymi słupkami, połączonymi za pomocą pary stalowych rur. Na wprost wejścia tuż obok ściany tylnej znajduje się pomnik centralny, którym jest belkowy krzyż, ustawiony na betonowym, kwadratowym, kilkustopniowym podeście. Cmentarz składa się z pięciu tarasów. Na najwyższym zobaczyć można pomnik centralny, zaś na pozostałych czterech są ustawione są nagrobki w równych rzędach. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 5 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 30 żołnierzy armii rosyjskiej.
INDEX 151
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 152 - Siedliska
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Jest niewielki i obecnie wtłoczony we współczesną zabudowę. Z tego też powodu, mimo że leży tuż obok drogi, jest trudny do odnalezienia. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt kwadratu, a na jego teren prowadzi kilka schodków. Elementem charakterystycznym jest kapliczka Matki Boskiej z 1887r. To wokół niej leżą groby. Cmentarz jest ogrodzony niewielkim betonowym murkiem, zaś od strony drogi ogrodzony jest betonowymi słupkami, pomiędzy którymi rozpięto płotek z metalowych płaskowników. Na jego teren prowadzi jednoskrzydłowa bramka, z motywem miecza. Na polu grobowym znajdują się nagrobki ułożone w ten sposób, iż Rosjanie pochowani są tuż przy tylnej ścianie, zaś żołnierze armii austro-węgierskiej leżą po obu stronach kapliczki. Cmentarz nie jest w zbyt dobrym stanie technicznym, krzyże są zardzewiałe, nie ma czytelnego układu grobów, gdyż betonowe ramy są porośnięte lub też pokruszone, na żadnym z nagrobków nie ma czytelnej tabliczki z nazwiskami. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Jeśli chodzi o pochowanych żołnierzy to napotkać można różnorakie wersje: na tablicy informacyjnej przeczytać można, że pochowano tu 103 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 1 żołnierza armii niemieckiej, jednak w innych źródłach odnaleźć można dane o 2 żołnierzach armii austro-węgierskiej oraz 5 żołnierzy armii rosyjskiej, co jest bardziej prawdopodobne.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 153 - Siedliska
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Jest niewielki i trudny do odnalezienia. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt prostokąta ze ściętymi tylnymi rogami. Na jego teren prowadzi kilka schodków. Nie ma na tym cmentarzu pomnika centralnego. Elementami charakterystycznymi są natomiast piękne drewniane stele, przypominające kapliczki. Nakryte są półokrągłą blachą a zakończeniem jest krzyżyk. Cmentarz jest ogrodzony niewielkim, drewnianym płotkiem. Na jego teren prowadzi jednoskrzydłowa drewniana bramka Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 5 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 5 żołnierzy armii rosyjskiej. Na terenie cmentarza rośnie przepiękne duże drzewo, zaś po stronie wejścia, przed cmentarze rosną różnego rodzaju choinki, które stanowią naturalną ochronę.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 154 - Chojnik-Siedliska
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt prostokąta, ale jeden róg ma ścięty. Znajduje się tuż przy mało uczęszczanej i lokalnej drodze. Powyżej cmentarza rośnie las. Elementem centralnym jest drewniany, belkowy krzyż, stojący na wprost wejścia, w tylnej części cmentarza. Jednak elementem charakterystycznym dla tego cmentarza jest drewniana, monumentalna brama. Jest ona dwuskrzydłowa, wisi na ogromnych słupach, a nad nimi jest półokrągły element, imitujący promienie słoneczne. Cmentarz jest ogrodzony regularnym żywopłotem. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Groby ułożone są nieregularnie. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym, wysprzątany i wystrzyżony. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 43 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 44 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 154
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 297 - Czchów
Cmentarz ten nie jest obiektem samodzielnym, znajduje się na terenie cmentarza parafialnego. Projektował go Robert Motka. Ma kształt nieregularnego wielokąta. Od wejścia do pomnika centralnego, pomiędzy nagrobkami ,prowadzą trzy alejki. Wejście to jednoskrzydłowa bramka. Cmentarz jest ogrodzony dzięki kamiennym słupkom, pomiędzy którymi rozpostarto płotek zbudowany z płaskowników. Tuż obok ściany bocznej, na prawo od wejścia, znajduje się pomnik centralny, którym jest wysoka, kamienna stela. Pomnik ma na zwieńczeniu cztery szczyty. Nagrobki są ustawione w równych rzędach, wzdłuż alejek. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym. Jest bardzo zadbany i otoczony opieką. Nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 88 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 8 żołnierzy armii rosyjskiej. Ciekawostką jest fakt, iż część pochowanych tu żołnierzy, to mahometanie. INDEX 297
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 298 - Tymowa
Cmentarz ten nie jest obiektem samodzielnym, znajduje się na terenie cmentarza parafialnego, wyróżnia się ogrodzeniem spośród innych grobów. Projektował go Robert Motka . Ma kształt długiego prostokąta. Od wejścia do pomnika centralnego prowadzi alejka. Wejście to jednoskrzydłowa bramka, na której widnieje motyw krzyża maltańskiego wpisanego w okrąg. Bramka ,,wprawiona” jest w dwa słupki z białych bloczków, zakończonych dwoma kulami. Cmentarz jest częściowo ogrodzony dzięki płotkowi z płaskowników (od strony wejścia), zaś z pozostałych stron ażurkowym betonowym płotkiem, typu balustrada. W ścianie tylnej znajduje się pomnik centralny, którym jest ściana pomnikowa z prześwitem. Ściana zakończona jest spadowo, na szczycie krzyż łaciński zaś po bokach po 2 kolumny, na których postawiono kule. W prześwicie ściany widnieje stylizowany metalowy krzyż. Nagrobki są ustawione w równych rzędach. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 56 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 34 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 298
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 286 Olszyny
Cmentarz ten jest obiektem projektu Roberta Motki. Położony jest na cmentarzu parafialnym. Ma kształt kwadratu, choć posiada też prostokątny ryzalit. Całość ogrodzona ażurowym, betonowym płotkiem, zaś w prześwitach znajduje się para stalowych prętów. Bramą wejściową jest jednoskrzydłowa bramka ,zbudowana z płaskowników, która wmontowana jest w dwa krótkie fragmenty muru. Bramka jest ciekawie skonstruowana, gdyż w jej prześwicie znajduje się grecki krzyż, w którego wpisano w kilku wielkościach okręgi. Naprzeciw wejścia znajduje się betonowy krzyż, stojący na kwadratowej, zbudowanej z betonowych bloczków podstawie. Na niej zaś zobaczyć można drugi stopień podstawy, którym jest betonowy, zwężający się ku górze prostokąt. Na nich to stoi wysoki krzyż. Zaraz za nim znajduje się ściana pomnikowa zbudowana z betonowych bloczków. Na niej można odczytać napis:
,, Ku czci Ojczyzny strącony przez śmierć, żarzy się wątły promyk życia ,
Jak zaczarowana szala, chroniąca skarb Grala”
Na tym cmentarzu zobaczyć można dwa rodzaje nagrobków. Jedne to kamienne stele z krzyżem w prześwicie, a drugie to betonowe stele z maltańskim krzyżem typu austriackiego i rosyjskiego. Niestety na pomnikach brak jest tabliczek imiennych. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Cmentarz znajduje się pod opieką szkoły w Olszynach, o czym informuje mała tabliczka. Uczniowie fantastycznie wykonują ten obowiązek.
Przed krzyżem jest nagrobek por. Józefa Cieśli, legionisty, który został później zamordowany w Katyniu. Jest to grób symboliczny.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 287 Roztoka
Cmentarz ten jest projektu Roberta Motki. Jest obiektem samodzielnym. Ma kształt prostokąta. Na cmentarz prowadzą schodki. Położony jest na stoku wzgórza. Całość jest ogrodzona. Z trzech stron to kamienne słupki, które połączone są grubym łańcuchem, zaś od strony tylnej to pełny mur, na który nałożono czerwoną dachówkę. Bramą wejściową jest jednoskrzydłowa bramka ,zbudowana z płaskowników, która wmontowana jest w dwa kamienne słupki. Naprzeciw wejścia znajduje się betonowy krzyż, wkomponowany w ścianę tylną. Po obu stronach krzyża w dwóch kamiennych słupach zobaczyć można żeliwne krzyże maltańskie. Pod krzyżem data 1915. Na tym cmentarzu zobaczyć można nagrobki z krzyżami żeliwnymi typu austriackiego i rosyjskiego. Na nagrobkach są tabliczki imienne, niestety nieczytelne. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Jest w dobrym stanie technicznym jak na cmentarz typowo leśny. Pochowano tu 34 żołnierzy armii austro-węgierskiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 291 Domosławice
Cmentarz ten jest projektu Roberta Motki. Jest kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym. Ma kształt prostokąta. Całość jest ogrodzona dzięki kamiennym słupom, które połączone są płotkiem z płaskowników. Bramą wejściową jest dwuskrzydłowa bramka , która wmontowana jest w dwa kamienne słupki. Pomiędzy nimi zaś jest mały fragment kamiennego muru, na którym zobaczyć duży betonowy krzyż łaciński. Naprzeciw wejścia znajduje się część ściany pamiątkowej , której zwieńczeniem jest betonowa stela z krzyżem w prześwicie. Po obu stronach postumentu , na którym stoi arkada, znajdują dwa mniejsze fragmenty muru. Na pomniku znajduje się tez tablica inskrypcyjna z napisem (w tłum.):
,, Od Boga na ziemię, z domów pod broń, Przez zwycięstwo i śmierć do Boga znów”
Na tym cmentarzu zobaczyć można nagrobki z krzyżami żeliwnymi typu austriackiego i rosyjskiego. Na nagrobkach są tabliczki imienne. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Jest w dobrym stanie technicznym. Pochowano tu 49 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 4 Rosjan. INDEX 291
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 164 - Tuchów
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt trapezu. Znajduje się daleko od centrum miasta oraz drogi asfaltowej, pośród pól i lasu. Wejście na teren cmentarza to tylko niewielki zachowany fragment bramy, a mianowicie dwa słupy zbudowane z kamiennych bloczków i przykryte betonowym daszkiem. Cmentarz nie jest ogrodzony, co sprawia że roślinność leśna bez przeszkód zagarnia wszystko. Wchodząc na teren cmentarza trzeba uważać, gdyż granice grobów były zaznaczone betonowymi krawężnikami, niestety teraz zupełnie niewidocznymi, gdyż rosną na nich różnorakie pnącza i jeżyny. Na wprost wejścia , mniej więcej pośrodku znajduje się pomnik centralny, którym belkowy, drewniany krzyż. Obecnie trochę zakrzywiony, przykryty półkolistym, blaszanym daszkiem Nagrobki ułożone nieregularnie, brak wyraźnej alejki. Ciekawymi elementami są rzadko spotykane drewniane krzyże łacińskie, przykryte blaszanymi, ząbkowanymi daszkami. Na drewnianych medalionach zobaczyć można tabliczki z nazwiskami poległych. Cmentarz nie jest w zbyt dobrym stanie technicznym, chociaż posiada tablicę informacyjną. Cmentarz sprawia wrażenie opuszczonego i nie odwiedzanego. Pochowano tu 199 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 105 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 164
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 160 - Tuchów
Cmentarz ten nie jest obiektem samodzielnym. To kwatera wojskowa na terenie cmentarza parafialnego. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt prostokąta, ale ma z przodu niewielki występ . wejście na teren cmentarza to jednoskrzydłowa bramka. Cmentarz jest ogrodzony betonowymi słupkami, połączonymi za pomocą stalowych rur. Na wprost wejścia tuż obok ściany tylnej znajduje się pomnik centralny, którym jest betonowy fragment ściany, która zakończona jest trójkątnym szczytem. Na tej pomnikowej ścianie widnieje napis: ( w tłum. )
,,Że wasze młyny znowu mielą, a wasze oczy znowu promienieją,
Że wasze kosy znowu brzęczą, a wasze kobiety znów śpiewają,
Że wasze jadło znów jest gotowane, a wasze dzieci znowu rosną,
Bóg tego chciał i to przykazał , sprawiliśmy to my- polegli”
Nagrobki ułożone są w 4 równych rzędach, przedzielone alejką , która prowadzi od wejścia do pomnika centralnego. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym i posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 103 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 60 żołnierzy armii rosyjskiej oraz 1 żołnierz armii niemieckiej. INDEX 160
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 293 - Zakliczyn
Cmentarz ten jest projektu Roberta Motki. Jest obiektem samodzielnym. Ma kształt prostokąta z wyłomem w ścianie tylnej. Całość jest ogrodzona dzięki betonowym słupom, które połączone są grubym łańcuchem. Bramą wejściową jest dwuskrzydłowa bramka , z motywem gwiazdy Dawida, która wmontowana jest w dwa betonowe słupki. Naprzeciw wejścia znajduje się część ściany pamiątkowej. Na niej też odnaleźć można tablicę inskrypcyjną z napisem (w tłum. ):
,, Tylko ci, których kroki przywiodły do nas, zmarłych, godni są owoców naszego zwycięstwa”
Na tym cmentarzu zobaczyć można nagrobki z kamiennymi stelami, na których widnieje gwiazda Dawida. Na nagrobkach nie ma tabliczek imiennych. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Jest w dobrym stanie technicznym.
Pochowano tu 11 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 1 Rosjanina, wszyscy byli wyznania mojżeszowego. To jeden z niewielu w regionie cmentarzy wojennych, na którym pochowano wyłącznie Żydów.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 294 - Zakliczyn.
Cmentarz ten jest projektu Roberta Motki. Jest ogromną kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym. Ma kształt nieregularny. Cmentarz jest otoczony pięknymi drzewami. Jest ogrodzony częściowo. Fragmentarycznie jego teren chronią betonowe słupy, które połączono stalową rurą, częściowo ażurowym, betonowym murkiem, częściowo nie jest ogrodzony. Bramą wejściową jest dwuskrzydłowa bramka, z siatką w prześwicie, która wmontowana jest w dwa betonowe słupki. Naprzeciw wejścia znajduje się część ściany pamiątkowej. Ma ona w prześwicie krzyż łaciński. Na nim też odnaleźć można odczytać (w tłum. ):
,,Wierni w potrzebie - błogosławieni w śmierci ”
Na tym cmentarzu zobaczyć można nagrobki z kamiennymi stelami, które posiadają krzyż w prześwicie, inne nagrobki posiadają betonowe podstawy a na nich żeliwne krzyże w wersji rosyjskiej i austriackiej, na tym wielkim cmentarzu zobaczyć też można jeszcze inne, duże krzyże. Na nagrobkach są tabliczki imienne, ale w stanie tragicznym, większości nie da się już odczytać. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Jest w bardzo złym stanie technicznym. Szkoda, gdyż przy dobrej opiece mógłby być naprawdę piękny.
Pochowano tu 252 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 17 Rosjan.
Oprócz opisanych wyżej nagrobkach, na tym cmentarzu znajduje się też mogiła oficera Kazimierza Bojarskiego legionisty, który ranny w bitwie pod Łowczówkiem, zmarł w Zakliczynie. Jego pomnik zwieńczy rzeźba orła, który zrywa się do lotu. INDEX 294
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 203 - Tarnów
Cmentarz ten to kwatera wojenna na cmentarzu komunalnym w dzielnicy Krzyż. Osoba projektanta nie jest znana. Obecny pomnik centralny- betonowy, wysoki krzyż dwuramienny, na betonowej, stopniowanej podstawie- to tylko pozostałość po cmentarzu wojennym. Wcześniej był tam co najmniej 1 grób zbiorowy i 2 pojedyncze. Pochowano tu 35 Rosjan, jednak obecnie nagrobek wciśnięty jest w nagrobki cywilne, ciężki do odnalezienia. Do dzisiaj nie wiadomo, dlaczego na cmentarzu wojennym, pochowano generała i dlaczego nigdzie nie ma informacji, iż jest to cmentarz wojenny.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 202 - Tarnów
Cmentarz ten był dziełem nieznanego już projektanta. Obecnie cmentarz już nie istnieje. Była to kwatera na starym cmentarzu garnizonowym. Obecnie jest to teren zielony, porośnięty akacjami, które mogły wytyczać alejki. Wg literatury cmentarz był otoczony żywopłotem z pomnikiem centralnym, którym był kamienny obelisk. Grobów zbiorowych było 28 , zaś pojedynczych 165. Wszystkie posiadały żeliwne krzyże. Zachowały się informacje o wyróżniającym się pomniku rosyjskich lotników, którzy zginęli w okolicach Tarnowa. Pochowanych tu było 680 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 9 Niemców oraz 796 Rosjan. Tak duża liczba poległych to oznaka wielkości pobliskiego szpitala. Obecnie sprawa tego cmentarza jest nierozwiązana, gdyż wiadomo, że w latach międzywojennych był jeszcze w dobrym stanie, natomiast obecnie nie ma już po nim śladu. Nie znaleziono informacji o przeniesieniu lub ekshumacji pochowanych tu żołnierzy. To jeden z największych cmentarzy, pod względem spoczywających tu poległych, dlatego też warto by miasto zainterweniowało w sprawie tego cmentarza.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 162 - Tuchów
Cmentarz ten był projektu Heinricha Scholza . Był to obiekt na terenie cmentarza żydowskiego Pochowanych było tam 3 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 1 Rosjanina. Byli oni wyznania mojżeszowego. Pierwotnie nagrobki miały formę stylizowanych kamiennych macew z gwiazdą Dawida. Było ich 4. Obecnie cmentarz już nie istnieje, ( został zupełnie zniszczony w czasie II wojny światowej) na jego miejscu stoją domki jednorodzinne. Obecnie nawet mieszkańcy nie wiedzą o historii tego miejsca.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 272 - Przyborów
Ten cmentarz jest obiektem samodzielnym. Ciężki do odnalezienia. Ma kształt prostokąta z maluteńkim wyłomem w ścianie tylnej, gdzie miejsce znalazł pomnik centralny. Projektował go Robert Motka. Jest ogrodzony dzięki słupkom zbudowanym z betonowych bloczków, połączonych ze sobą parą stalowych rur. Na teren cmentarza prowadzą schodki. Wejście to jednoskrzydłowa bramka, która wmontowana jest we fragment betonowego muru, którego zwieńczeniem są dwie kule. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest betonowy krzyż, o fazowanych krawędziach. Stoi on na podstawie, którą jest fragment muru z betonowych bloczków. Na podstawie pomnika jest tablica inskrypcyjna z napisem : ( w tłum. )
,,Święta, żołnierska śmierć łamie wszelkie rozkazy nienawiści, nieważne czy ktoś był wrogiem, czy bratem, dziś nie warto o tym pamiętać, taką samą czcią i miłością powinniśmy ich obdarować"
Na polu grobowym znajdują się nagrobki ułożone w 4 rzędach . Rzędy zaznaczone są wyraźnie, poprzez usypane ,wały? piasku. Nagrobki to betonowe stele, w kształcie krzyża stojące na prostokątnych podstawach. Na nie nałożono żeliwne, ażurowe krzyże w dwóch rodzajach: austriackim i rosyjskim. Pochowano tu 103 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 27 Rosjan. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym, nie posiada tablicy informacyjnej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 264 - Szczurowa
Ten stosunkowo duży cmentarz, złożony z dwóch kwater jest położony na cmentarzu parafialnym. Projektował go Robert Motka. Pierwsza kwatera ma kształt prostokąta. Kiedyś był ogrodzony, obecnie ogrodzenie jest szczątkowe, gdyż pozostały tylko słupki z betonowych bloczków, a pomiędzy nimi rośnie fragmentarycznie żywopłot a od strony wejścia jest łańcuch. Brak jest bramki wejściowej i tylko z ułożenia nagrobków można ustalić, gdzie kiedyś była. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest betonowy krzyż, stojący na dwustopniowej, zbudowanej z betonowych bloczków podstawie. Krzyż ma fazowane krawędzie i ramiona. Po jednej stronie podstawy kula. Na pomniku odczytać można ( choć z trudem) inskrypcję (w tłum. ): ,, My wcześniej osiągnęliśmy pokój, Wam jeszcze przyjdzie poczekać”. Na polu grobowym znajdują się nagrobki ułożone w linii ogrodzenia. Nagrobkami są betonowe stele z motywem krzyża w prześwicie, pod nim są tabliczki inskrypcyjne. Druga kwatera jest kilka metrów dalej i jest podobny do pierwszej kwatery. Podobny rodzaj ogrodzenia, którego praktycznie nie ma. Identyczny jest też pomnik centralny, tylko w lepszym stanie. Na nim też jest tabliczka z napisem w tłum. : ,,Wyruszyliśmy na wojnę, a znaleźliśmy pokój”. W tej kwaterze, zobaczyć można mogiłę Alejnikowa, która zbudowana jest z kamiennych bloczków i z krzyżem rosyjskim, który posiada fazowane krawędzie i ramiona. Na polu grobowym też są betonowe stele, ale w prześwicie zobaczyć można krzyże rosyjskie.
Pochowano tu 72 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 43 Rosjan. Cmentarz jest w średnim stanie technicznym. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 264
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 265 - Rudy- Rysie
Ten stosunkowo mały cmentarz jest kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym. Ma kształt prostokąta z wyłomem w ścianie tylnej, gdzie miejsce znalazł pomnik centralny. Projektował go Robert Motka. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, połączonych ze sobą parą stalowych rur. Ścianę tylną porasta też dobrze utrzymany żywopłot. Wejście to bramka jednoskrzydłowa z motywem krzyża w prześwicie. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest drewniany krzyż, stojący na pięciostopniowej podstawie. Na drugim stopniu betonowe kule. Odnowiony belkowy krzyż przykryty jest półkolistym, drewnianym daszkiem. Na pewno jest wart zobaczenia . Na podstawie pomnika jest tablica inskrypcyjna z napisem : ( w tłum. )
,,Dla uczczenia pamięci bohaterów, którzy już odeszli, pokochajcie ziemię, która ich okrywa”
Na polu grobowym znajdują się nagrobki w rzędach wzdłuż ściany frontowej. Nagrobki to betonowe stele, stojące na dwustopniowych podstawach. W prześwicie arkady mają krzyże równoramienne. Pochowano tu 38 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 45 Rosjan. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 114 - Rzepiennik Strzyżewski
Ten stosunkowo duży cmentarz jest kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym. Ma kształt prostokąta. Projektował go Jan Szczepkowski. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, połączonych ze sobą stalową rurą, jedynie w narożach cmentarza wybudowano fragmenty muru. I tam też znajdują się kamienne ławeczki. Na jego obszar prowadzą dwa wejścia. Jedna bramka od strony jaru- wejście po kilkunastu zawijanych schodkach, a drugie od głównej alejki cmentarza parafialnego. Niestety, część ogrodzenia usunięto, aby zrobić miejsce na kontenery ze śmieciami. Brak jest też bramek wejściowych, pozostały tylko puste miejsca. Na wprost wejścia - tego od jaru-znajduje się pomnik centralny, którym jest wysoki obelisk, zbudowany z kamiennych bloczków, stojący na trzystopniowej, kwadratowej podstawie. Na licu, we wnęce słupa znajduje się betonowy krzyż . to najlepiej zachowany element cmentarza. Na polu grobowym znajdują się nagrobki wzdłuż linii promienistych. Dodatkowo przed pomnikiem centralnym stoi rząd nagrobków oficerskich. Te mogiły to betonowe cokoliki, a na nich krzyże żeliwne, z glorią na skrzyżowaniu ramion. Pozostałe mogiły to proste betonowe stele z krzyżami na froncie, niefortunnie pomalowane na biało. Brak jakichkolwiek jest tabliczek imiennych. Pochowano tu 19 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 128 Rosjan. Cmentarz posiada opiekę, gdyż trawa jest wystrzyżona, ale stan techniczny całości pozostawia wiele do życzenia. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 115 - Rzepiennik Marciszewski
Ten cmentarz jest obiektem samodzielnym, położonym w lesie, pomiędzy głębokimi jarami. Bardzo ciężki do odnalezienia i nawet okoliczni mieszkańcy nie bardzo potrafią wskazać drogę. Obecnie ma kształt trapezu. Projektował go Johann Jäger. Nie jest ogrodzony, a granicę wyznaczają drzewa. Obszar cmentarza podzielono na 4 strefy. Na największej strefie wbito 3 krzyże brzozowe, na kolejnej stoi niewielki krzyż z glorią i krucyfiksem, potem zobaczyć można wysoki krzyż metalowy z niewielkim krucyfiksem, zaś na najmniejszej wydzielonej strefie jest kolejny metalowy krzyż z fazowanymi krawędziami, a krucyfiks przykryty jest półkolistym daszkiem o ząbkowanych brzegach. Po obu stronach z ziemi wystają betonowe, niewielkie stele. Cmentarz posiada opiekunów, gdyż widać szczątkowe przykłady opieki. Niestety obecny stan nijak ma się do pierwotnej formy. Pochowano tu 69 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 4 żołnierzy niemieckich i 78 Rosjan. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 112 - Rożnowice
Ten cmentarz jest obiektem samodzielnym, położonym malowniczo wśród pól za wsią. Ma kształt prostokąta z wyłomem w ścianie tylnej. Projektował go Jan Szczepkowski. Jest ogrodzony, a raczej był ogrodzony pełnym murem, obecnie muru nie widać, gdyż albo go nie ma, albo jest porośnięty chwastami. Wejścia nie ma i naprawdę dużo uporu potrzeba, żeby wejść na teren cmentarza. Brak też jest pomnika centralnego. Obiekt ten to najbardziej zaniedbany i zniszczony cmentarz w regionie. Ze względu na to nie ma czytelnego układu nagrobków. Z trawy i roślin pnących co jakiś czas wystaje krzyż lub nagrobek. Jednak jeśli ktoś zada sobie trud to zobaczyć można na betonowych stelach oryginalne tabliczki imienne. Niewiele ich już zostało, ale te które pozostały, są w świetnym stanie. Pochowano tu 71 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 22 żołnierzy niemieckich i 157 Rosjan. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej, ciężko do niego trafić. Potrzeba mu natychmiastowej opieki i remontu. INDEX 112
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 274 - Przyborów
Ten cmentarz jest obiektem samodzielnym. Ma kształt podobny do prostokąta, ale dopasowany jest do terenu i delikatnie rozszerza się ku ścianie frontowej, ze względu na to, iż posiada 4 tarasy. Projektował go Robert Motka. Jest ogrodzony dzięki bardzo szerokim słupkom zbudowanym z betonowych bloczków, połączonych ze sobą parą stalowych rur. Wejście to jednoskrzydłowa bramka. Tylko ściana tylna jest pełnym murem, i tam też, na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest betonowy krzyż. Stoi on na podstawie, którą jest fragment muru z betonowych bloczków. Krzyż jest w prześwicie przejścia-bramy. Na podstawie pomnika jest tablica inskrypcyjna z napisem : ( w tłum. ) ,,W twardym jak skała kamieniu budowaliśmy pokój, który został uświęcony w walce ofiarą naszej krwi i życia”
Na górnej belce bramy widnieje data 1914. Na polu grobowym znajdują się nagrobki ułożone na 4 tarasach . Na każdym z nich są 2 mogiły. Na każdy kolejny , wyższy taras prowadzą 3 schodki. Nagrobki to betonowe podstawy, a na nich krzyże w kilku wersjach. Na cokołach jest miejsce na tabliczki imienne. Na większości są , ale w takim stanie, że nie da się nic odczytać. Na trzecim tarasie znajduje się cywilny nagrobek z prześlicznym krzyżem, ale niestety napisu już nie można przeczytać. Pochowano tu 130 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 38 Rosjan. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej, jest w fatalnym stanie, część pomnika głównego pęknięta, podobnie jak większość cokoli przy nagrobkach, wszystko porośnięte trawą i mchem. Temu obiektowi na pewno przydałaby się opieka. INDEX 158
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 158 - Meszna Opacka
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Leży tuż obok drogi i dzięki rosnącym tu świerkom jest łatwy do odnalezienia. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt kwadratu. Elementem charakterystycznym jest drewniany krzyż belkowy, zaś na nim wisi rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego. Cmentarz jest ogrodzony betonowymi słupkami, pomiędzy którymi rozpięto drewniany płotek. Na jego teren prowadzi dwuskrzydłowa bramka. Na polu grobowym znajdują się nagrobki ułożone nieregularnie. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 27 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 10 żołnierzy armii rosyjskiej. Warte uwagi jest poświęcenie tutejszej ludności, która dba o piękną szatę roślinną cmentarza. Cmentarz w Mesznie Opackiej znany jest też jako cmentarz Ogonówka i Garbek. Wśród pochowanych znajduje się kilku legionistów. INDEX 158
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 157 - Dąbrówka Tuchowska
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Leży tuż obok drogi i dzięki białej kapliczce jest nietrudny do odnalezienia. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt kwadratu, ze ściętymi tylnymi rogami. Elementem charakterystycznym jest biała kapliczka z 1812 r. To wokół niej leżą groby. Kapliczka ma trójspadowy dach i półokrągłe wejście. Dodatkowo ma po dwie z każdej strony wejścia kolumny. Cmentarz jest ogrodzony betonowymi słupkami, pomiędzy którymi rozpięto płotek z metalowych płaskowników. Na jego teren prowadzi jednoskrzydłowa bramka. Na polu grobowym znajdują się nagrobki ułożone półkoliście z tyłu kapliczki. Cmentarz nie jest w zbyt dobrym stanie technicznym, krzyże są zardzewiałe, na żadnym z nagrobków nie ma czytelnej tabliczki z nazwiskami. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 10 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 15 żołnierzy armii rosyjskiej. Według tutejszej ludności cmentarz ten to nie tylko miejsce pochowania tych żołnierzy, ale również miejsce ich śmierci.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 156 - Siedliska
Cmentarz ten nie jest obiektem samodzielnym, znajduje się na terenie cmentarza parafialnego. Projektował go Heinrich Scholz. Ma kształt prostokąta. Pośród grobów odnaleźć go można po ogromnym kasztanowcu, który rośnie na jego terenie. Od wejścia do pomnika centralnego prowadzi alejka. Wejście to dwuskrzydłowa bramka. Cmentarz jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, pomiędzy którymi rozpostarto płot, zbudowany z metalowych płaskowników. Tuż obok ściany tylnej znajduje się pomnik centralny, którym jest jedyna w swoim rodzaju rzeźba mężczyzny, trzymająca wieniec z liści dębu. Pomnik ustawiony na kamiennym , kwadratowym podeście. Nagrobki są ustawione w równych rzędach, wzdłuż alejki. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 10 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 15 żołnierzy armii rosyjskiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 149 - Chojnik
Ten cmentarz to obiekt samodzielny. Ma kształt prostokąta, ze ściętymi tylnymi rogami. Niestety, cmentarz jest tak zarośnięty, że trudno cokolwiek zauważyć. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, połączonych ze sobą stalowym płotkiem. W ścianie tylnej ogrodzenie jest fragmentaryczne. Na obszar cmentarza prowadzi jednoskrzydłowa bramka, ujęta w dwa betonowe słupki. Mniej więcej na wprost wejścia, przy ścianie tylnej, znajduje się pomnik centralny, którym jest zniszczony słup betonowy zakończony metalowym krzyżem. Na polu grobowym znajdują się nagrobki w rzędach, ale ich układ można zobaczyć tylko w pobliżu pomnika centralnego, gdyż resztę terenu porastają krzaki. Te mogiły, które można zobaczyć to betonowe, trapezowate podstawy , a na nich krzyże żeliwne łacińskie i rosyjskie oraz małe i duże oraz krzyże Mayera. Jednakże ich stan jest bardzo zły. Te, które widać są zardzewiałe i połamane. Są też widoczne imienne tabliczki emaliowane, niestety praktycznie nie do odczytania. Pochowano tu 82 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 40 Rosjan. Cmentarz raczej nie posiada opieki, jest w stanie tragicznym. Brak jest dojścia do tego obiektu, od drogi do cmentarza jest pole uprawne. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Natomiast kilka metrów przed cmentarzem, na słupie jest kierunkowskaz.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 266 - Borzęcin
Ten cmentarz to obiekt znajdujący się na cmentarzu parafialnym. Ma kształt bardzo długiego prostokąta- to jeden długi rząd mogił. Projektował go Robert Motka. Obecnie nie jest ogrodzony, gdyż rozebrano ogrodzenie i na terenie tej kwatery postawiono grobowce współczesne, cywilne. Zachował się jedynie jeden słup od ogrodzenia. Znajduje się on pośród nowych grobowców. Wejście na teren cmentarza wojennego w ogóle nie ma, można wejść w każdym miejscu, klucząc między cywilnymi nagrobkami. Mniej więcej pośrodku rzędu znajduje się pomnik centralny, którym jest pomnik składający się z 3 części. Na szczycie umieszczono drewniany krzyż. Na środkowej i dolnej części pomnika wmurowano tablicę inskrypcyjną z napisem:,,1914-1915 GETREU IN NOTSELING IM TOD” Po obu stronach tego pomnika wybudowane są dwa obeliski, zbudowane z betonowych bloczków, na nich zaś kamienne bloczki ułożone stożkowato. Dodatkowo przed pomnikiem centralnym ustawiony jest nagrobek pułkownika wojsk austriackich, który zginął w Zabawie. Mogiły w rzędzie to betonowe cokoliki, ,,wychodzące” z murku, który wyznacza granice grobu, a na nich betonowe krzyże rosyjskie i łacińskie. Pod nimi tabliczki imienne. Cmentarz jest w bardzo złym stanie technicznym. Zarośnięty. Tutejsza ludność traktuje obszar cmentarza wojennego jako wysypisko śmieci i naprawdę trzeba uważać, gdyż idąc można się skaleczyć o szkło z lampek. Praktycznie nie ma opieki. Najgorsze jest jednak to, że gospodarz cmentarza parafialnego dopuszcza, by na terenie cmentarza wojennego wbudowywano coraz to nowsze nagrobki współczesne. Pochowano tu 64 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 12 Rosjan. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 266
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 270 - Bielcza
Ten cmentarz to kwatera wojenna na cmentarzu parafialnym. Ma kształt prostokąta, jedynie w ścianie frontowej istnieje niesymetryczny fragment i w tym odcinku umieszczono wejście na teren cmentarza. Projektował go Robert Motka. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, z motywem krzyża na licu, połączonych ze sobą parą stalowych rur. Na obszar cmentarza prowadzą dwa wejścia. Przedzielone są jedynie niewielkim fragmentem muru, na którym postawiono duży betonowy krzyż, do niego zaś umocowano żeliwny niemiecki krzyż. Bramki są jednoskrzydłowe. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest pomnik zbudowany z kamiennych bloczków. Na licu znajduje się krzyż maltański z koroną cesarską, a pod nim tablica inskrypcyjna z napisem ( w tłum.):
,,Groby bohaterów 1915 ”
Na polu grobowym znajdują się nagrobki w 3 rzędach, wzdłuż ściany frontowej. Te mogiły to betonowe półokrągłe cokoliki, pomalowane na biało, a na nich krzyże żeliwne, z glorią na skrzyżowaniu ramion. Pozostałe krzyże to duże, abażurowe krzyże żeliwne typu austriackiego, niemieckiego i rosyjskiego. Zachowały się tabliczki imienne, ale w bardzo złym stanie, wyblakłe a niektóre zardzewiałe. Pochowano tu 10 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 6 Rosjan i 35 żołnierzy niemieckich. Cmentarz posiada opiekę, ale stan techniczny nie jest zbyt dobry. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 270
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 271 - Biadoliny
Ten cmentarz to obiekt samodzielny. Ma kształt prostokąta. Projektował go Robert Motka. Położony jest na skraju lasu, niedaleko drogi. Jest ogrodzony dzięki słupkom, zbudowanych z betonowych bloczków, połączonych ze sobą parą stalowych rur, natomiast ściana tylna jest pełnym murem i to w niej umieszczono ścianę pomnikową. Na obszar cmentarza prowadzą dwa wejścia. Przedzielone są jedynie niewielkim fragmentem muru, na którym postawiono duży betonowy krzyż z prześwitem w środku. Bramki są jednoskrzydłowe, z podwójną parą stalowych rur. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest ściana pomnikowa, również zbudowana z betonowych bloczków. Ściana ta jest zakończona spadowo, a na szczycie znajduje się kamienny wieniec laurowy. Całość stylizowana jest na ołtarz. Pod wieńcem jest tablica inskrypcyjna z napisem ( w tłum.):
,,Gdy na końcu świata otoczyła nas noc, złotą gwiazdkę dał nam Bóg. Ona to zwiastując zwycięstwo wstaje nad Tobą kochana Ojczyzno”
Pod tablicą zobaczyć można pięcioboczny kamienny wazon.
Na polu grobowym znajdują się nagrobki w rzędach, wzdłuż ściany frontowej. Te mogiły to betonowe półokrągłe cokoliki, a na nich krzyże żeliwne, z glorią na skrzyżowaniu ramion. Niestety te zostały tylko na nielicznych. Pozostałe mogiły to drewniane krzyże na betonowych trapezowatych podstawach. Zachowały się tabliczki imienne. Pochowano tu 40 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 15 Rosjan i 10 żołnierzy niemieckich. Cmentarz posiada opiekę, gdyż trawa jest wystrzyżona, ale stan techniczny całości pozostawia wiele do życzenia. (szczególnie mech porastający cokoliki oraz brak krzyży ).Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. INDEX 271
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 184 - Brzozowa
Ten cmentarz jest obiektem samodzielnym. Ma kształt podobny do prostokąta, ale lewy bok jest ścięty, a ściana frontowa jest najkrótsza. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, pomiędzy którymi wzniesiono drewniany, sztachetowy płot. Wejście to jednoskrzydłowa drewniana bramka. Po lewej stronie wejścia usytuowana jest biała przydrożna murowana kapliczka. Nagrobki ułożone są wzdłuż ogrodzenia i dodatkowo dwa rzędy wzdłuż linii frontowej. Nagrobki to betonowe stele, a na nich krzyże żeliwne i emaliowane tabliczki. Cmentarz był niedawno remontowany, jest w dobrym stanie technicznym. Posiada opiekunów, którzy troszczą się o ten obiekt. Dodatkowo cmentarz posiada tablicę informacyjną oraz kierunkowskazy. Bardzo dobrze jest oznakowany w terenie. Wokół cmentarza rosną ogromne dęby. Pochowano tu 78 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 25 Rosjan. INDEX 184
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 138 - Bogoniowice
Ten cmentarz to obiekt samodzielny. Znajduje się tuż przy drodze prowadzącej do Ciężkowic. Ma kształt trapezu w wejście na teren cmentarza znajduje się u jego podstawy. Projektował go Jan Szczepkowski. Jest ogrodzony dzięki niewielkiemu murkowi, zbudowanemu z kamiennych bloczków. Na obszar cmentarza prowadzi dwuskrzydłowa bramka. Na wprost wejścia, u samej góry pagórka znajduje się pomnik centralny, którym jest pomnik zbudowany z kamiennych bloczków, na nim zaś jest duży krzyż. Całość jest przykryta daszkiem. Na polu grobowym znajdują się nagrobki na 4 tarasach, wzdłuż ściany frontowej. Te mogiły to betonowe cokoliki, ,,wychodzące” z murku, który wyznacza granicę tarasu. Na nich wyryto nazwiska poległych. Pozostałe nagrobki, to betonowe stele usytuowane na najwyższym tarasie. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie, niedawno wyremontowano go. Warto zwrócić uwagę na kamienne baszty, przykryte gontem, stojące w narożach cmentarza. Pochowano tu 63 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 10 Rosjan i 29 żołnierzy niemieckich. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. INDEX 138
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 145 - Gromnik
Ten stosunkowo duży cmentarz jest kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym. Ma kształt litery ,,T”. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony dzięki betonowym słupkom, połączonych ze sobą płotkiem ze stalowymi sztachetami. Na jego obszar prowadzi bramka złożona z trzech części. Na wprost wejścia , mniej więcej w połowie cmentarza, widać pomnik centralny, którym jest wysoki, betonowy obelisk. Na licu, tuż nad postawą zobaczyć można stylizowany hełm antyczny, zaś na tej samej wysokości , ale z tyłu, widnieje data 1914-1915. Na polu grobowych nagrobki ustawione są symetrycznie. Te mogiły to betonowe wysokie cokoliki, a na nich krzyże żeliwne, z glorią na skrzyżowaniu ramion lub proste betonowe stele z krzyżami. Pochowano tu 131 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 14 Rosjan. Cmentarz posiada opiekę i jest w dobrym stanie technicznym. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. INDEX 145
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz nr 146 - Gromnik
Ten nieduży cmentarz jest obiektem samodzielnym, a wg miejscowej legendy cmentarzyk ten postawiono na miejscu wybuchu pocisku z działa kolejowego. Ma kształt prostokąta. Projektował go Heinrich Scholz. Jest ogrodzony niewielkim żelaznym płotkiem. Na jego obszar prowadzi kilka schodków, zaś bramka jest jednoskrzydłowa. Cmentarz znajduje się tuż obok drogi na Polichty. Na wprost wejścia, w ścianie tylnej, znajduje się pomnik centralny, którym jest kamienna misa- obudowana betonowymi ściankami. Na nich zaś odnaleźć można motywy zwisających liści laurowych. Tuż za tym pomnikiem , już za ogrodzeniem jest jeszcze jeden element tego cmentarza , a mianowicie duży betonowy krzyż stojący na trzystopniowej podstawie. Patrząc od strony wejścia na cmentarz, te dwa elementy sprawiają wrażenie całości. Na polu grobowym brak jest tradycyjnych nagrobków, jedynie po dwóch stronach pomnika centralnego, na osi ścian bocznych wybudowano dwie mogiły zbiorowe. Są to ustawione symetrycznie dwa krzyże greckie. Pod nimi na podstawach zamontowane są tablice imienne. Pochowano tu 41 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Cmentarz posiada opiekę, jest w doskonałym stanie technicznym. Cmentarz posiada tablicę informacyjną.
INDEX 146
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 273 - Szczepanów
Cmentarz ten nie jest obiektem samodzielnym, znajduje się na terenie cmentarza parafialnego. Projektował go Robert Motka. Ma kształt wydłużonego prostokąta. Od wejścia do pomnika centralnego, pomiędzy nagrobkami prowadzi alejka, choć należałoby powiedzieć, że kiedyś tam była alejka. Obecnie trzeba uważać, gdyż teren cmentarza to raczej wysypisko śmieci. Wejście to jednoskrzydłowa bramka. Cmentarz był ogrodzony, obecnie po ogrodzeniu została tylko bramka wejściowa, a kamienne słupki, które były jego częścią, leżą nieopodal i praktycznie wrastają w ziemię. Cmentarz ten to przykład najgorszej opieki, a raczej jego braku. Na wprost wejścia, znajduje się pomnik centralny, którym jest fragment ogrodzenia całego cmentarza parafialnego. Pomnik ten jest zakończony stożkowato, na jego szczycie jest krzyż, a po obu jego stronach są kule. Na tejże ścianie są umieszczone symetrycznie tablice inskrypcyjne z napisami (w tłum. ):
,, Wielkimi czyni nas to co jest przemijające , lecz Wy pozostaniecie niezapomniani”
,, Zwycięzca w życiu, wciąż pozostaje wierny wam w śmierci”
Nagrobki są ustawione w równym rzędzie, wzdłuż ogrodzenia cmentarza parafialnego. Na polu grobowym znajdowały się krzyże w kilku wersjach. Obecnie albo ich nie ma albo są powyłamywane. Cmentarz jest w bardzo złym stanie technicznym. Jest bardzo zaniedbany . To oznaka zupełnego braku zainteresowania opiekunów cmentarza. Jest to tym bardziej dziwne, że Szczepanów jest miejscem, do którego napływają tysiące pielgrzymów, a inne obiekty są w stanie więcej niż zachwycającym. Nie posiada tablicy informacyjnej. Jedynym dobrze zachowanym elementem cmentarza jest nagrobek por. Leopolda Mondla, zakończony rzeźbą krzyża z figurą Chrystusa, --zupełnie nietypowy dla cmentarzy wojennych. Pochowano tu 87 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 35 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 273
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 295 - Paleśnica.
Cmentarz ten jest kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym. Jest monumentalnym dziełem, jedynym w swoim rodzaju. Projektował go Robert Motka. Podzielony jest na trzy części. Do pierwszej części, w kształcie prostokąta prowadzą trzy schodki, wejście to kuta bramka o trzech skrzydłach. Na każdej ze skrzydeł bramki motywem głównym jest krzyż grecki. Całość tej części cmentarza ogrodzona jest kamiennym murem. Wejście wstawione pomiędzy dwa kamienne okrągłe słupy, zakończone schodkowo. Schodki prowadzą na podest, który ogrodzony jest betonowym, balustradowym płotkiem. Z niego to bezpośrednio wchodzi się na cmentarz. Ten fragment cmentarza nazywany jest rosyjskim, ze względu na fakt, że pochowani tu są żołnierze armii rosyjskiej. Świadczą o tym krzyże rosyjskie, dwuramienne, które znajdują się w prześwicie kamiennych stel, umieszczonych w kamiennym murze. Z cmentarza rosyjskiego po schodkach można wejść do drugiego fragmentu całości, a mianowicie do cmentarza austriackiego. Ma on kształt prostokąta ze ściętymi rogami. Elementem centralnym w tej części jest stojący pośrodku ośmioboczny, zbudowany z kamienia postument, a na nim belkowy, betonowy krzyż. Na cokole z czterech stron umieszczono medaliony. Na nich zaś powieszono krzyże żeliwne, maltańskie. Za pomnikiem, na osi wejścia znajduje się niewielki wyłom, w którym umieszczono ścianę z tablicą inskrypcyjną oraz trzy betonowe nagrobki, z dwoma rodzajami krzyży żeliwnych. . Inskrypcja na ścianie to (w tłum. ) :
,, Wielki czas domaga się wielkich synów i wielkich wnuków ”.
Podobnie jak na cmentarzu rosyjskich w kamienną ścianę, otaczającą tę część cmentarza, wbudowano kamienne stele z motywem krzyża w prześwicie. Jednakże krzyże tutaj to krzyże łacińskie. Poza tym na polu grobowym jest jeszcze kilka, ułożonych symetrycznie grobów. Są to betonowe cokoliki a na nich krzyże żeliwne. Kolejnym elementem cmentarza jest trzecia, zwieńczająca dzieło, część. Mianowicie to położony na osi wejścia , na samym szczycie pagórka, kamienny nagrobek rodziny Stadnickich- właścicieli ziemskich. W tym elemencie również można wyróżnić trzy części. Pierwszym z nich jest duża tablica informująca, kto leży w tym grobie, druga część to typowy grób, zaś część trzecia to siedmiostopniowy duży, kamienny podest, na którym ustawiono figurę Matki Bożej. U jej stóp, znajduje się kwadratowy podest, który ma z każdej strony wyrzeźbiony motyw krzyża greckiego. Cmentarz jest w średnim stanie technicznym. Wszędzie są krzyże, jednak cmentarz nie posiada żadnej tabliczki imiennej. Cmentarz posiada opiekę, gdyż trawa jest wystrzyżona. Cmentarz jest wart odwiedzenia- przemyślana architektura , dopasowanie cmentarza do terenu to na pewno atuty tej nekropolii. Cmentarz posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 46 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 15 żołnierzy armii rosyjskiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 296 - Paleśnica
Cmentarz ten jest kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym. Projektował go Robert Motka. Położony jest niedaleko cmentarza wojennego nr 295. Ma kształt prostokąta , jedynie róg po lewej stronie od wejścia jest ścięty. Na teren cmentarza prowadzi kilka schodków. Wejście to trójdzielna brama, a w jej środkowej części wykuty jest grecki krzyż. Całość cmentarza jest ogrodzona , dzięki stalowym płaskownikom przymocowanym do pary stalowych rur. Jedynym elementem nie stalowym w ogrodzeniu są słupy, na których wisi brama. Jest ich dwa , są kwadratowe i zbudowane z kamiennych bloczków. Ten cmentarz jest doskonale dopasowany do warunków terenu. Wejście na cmentarz leży najniżej, na osi wejścia, kilka metrów za nim znajduje się niewielki krzyż betonowy, stojący na kamiennym cokole. Jednak właściwym pomnikiem centralnym, jest stojący u samej góry, tuż obok ogrodzenia duży betonowy krzyż, stojący na czterostopniowej podstawie. Na dolnej części owego podestu odnaleźć można tablicę inskrypcyjną, z napisem ( w tłum. ):
,,To wzgórze kryje skarby- wielkich dzielnych mężów ”
Na polu grobowym jest jeszcze kilka, ułożonych symetrycznie grobów. Są to betonowe cokoliki a na nich krzyże żeliwne. Na prawie wszystkich znajdują się tabliczki imienne. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym- widać, że niedawno przeprowadzono tu remont. Cmentarz posiada opiekę. Posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 67 żołnierzy armii austro-węgierskiej . INDEX 296
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 267 - Waryś
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Położony jest na skaju lasu, obok ostatnich zabudowań wsi. Mimo bliskiej odległości od domostw, jest cmentarzem typowo leśnym, trochę zaniedbanym. Projektował go Robert Motka. Ma kształt prostokąta. Wejście to żelazna bramka jednoskrzydłowa. Całość cmentarza była ogrodzona betonowymi słupkami połączonymi ze sobą za pomocą pary stalowych rur. Obecnie zostały już tylko słupy w narożach oraz słupy przy bramce i sama bramka. Elementem centralnym jest trójstopniowy, betonowy postument, na nim tablica inskrypcyjna z napisem (w tłum. ):
,, Chociaż zabrakło naszych nazwisk, to jednak pozostawiliśmy po sobie nasze czyny ”.
Pomnik centralny wieńczy belkowy drewniany krzyż, obecnie w nie najlepszym stanie. Poza tym na polu grobowym jest jeszcze kilka, ułożonych symetrycznie nagrobków. Są to stele zbudowane z betonowych bloczków. Przykryte są czerwoną dachówką. W stelach są prześwity, a w nich drewniane, greckie krzyże. Na stelach umieszczone zostały tabliczki imienne, obecnie w bardzo złym stanie, praktycznie nie do odczytania. Cmentarz jest w złym stanie technicznym. Cmentarz nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 26 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 30 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 267
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 139 Tursko- Łosie
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym. Położony jest tuż obok domostw, na niewielkim pagórku. Projektował go Jan Szczepkowski. Ma kształt prostokąta z wyłomem w ścianie tylnej. Na teren cmentarza prowadzi kilka schodków. Wejście to żelazna bramka dwuskrzydłowa, zbudowana z płaskowników. Bramka ta ujęta jest w monumentalną bramę, zbudowaną z kamiennych bloczków, przykryta dwuspadowo betonowym daszkiem. Zwieńczeniem bramy jest krzyż łaciński. Cmentarz jest ogrodzony kamiennym murkiem, co w połączeniu z pomnikową bramą wejściową tworzy bardzo zgraną całość.
Na terenie cmentarza rosną pomnikowe drzewa. Pomnik centralny znajduje się w wyłomie w ścianie tylnej, na osi wejścia. Jest nim duży betonowy krzyż z glorią, stojący na czterostopniowej podstawie. Podest również zbudowany jest z ciosanego kamienia. Na polu grobowym są nagrobki w formie betonowych cokolików, na których umieszczono proste krzyże żeliwne. Drugim rodzajem nagrobków są ciekawe krzyże żeliwne łączone po trzy, w literaturze nazywane triadami z miejscami na tabliczki imienne. Stoją one na betonowych niewielkich podestach. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Posiada opiekę i widać rezultaty niedawnego remontu. Posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 63 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 6 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 139
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 113 - Olszyny
Cmentarz ten jest kwaterą wojenną na cmentarzu parafialnym, w jego tylnej części. Projektował go Jan Szczepkowski. Ma kształt prostokąta ze ściętym lewym bokiem. Wejściem jest ogromna, monumentalna brama, zbudowana z kamiennych bloczków z fantazyjnym łukiem zwieńczonym łacińskim krzyżem z glorią. W bramie znajdują się też kamienne ławeczki - są one od strony tylnej. Jest ogrodzony dzięki kamiennym słupkom, które połączono parą stalowych rur. Jedynie od trony frontowej jest metalowy płot. Brak jest pomnika centralnego. Nagrobki są ustawione w równych rzędach, wzdłuż ściany frontowej cmentarza. Całe pole grobowe położone jest na niewielkim pagórku, a nagrobki opadają w dół. Przedzielone są alejką główną, prowadzącą od wejścia. Na nagrobkach znajdują się krzyże żeliwne. Warte wspomnienia są same betonowe nagrobki w formie steli, są jak gdyby złożone z trzech , z tym że, na środkowej - najwyższej znajduje się krzyż i tabliczka imienna żeliwna. Niestety, te na niewielu już pozostały. Cmentarz (oprócz bramy wejściowej) nie jest w zbyt dobrym stanie technicznym. Na pewno już przydałby się gruntowny remont. Nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 70 żołnierzy armii austro-węgierskiej , 20 żołnierzy armii niemieckiej oraz 82 żołnierzy armii rosyjskiej. INDEX 113
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 249 Bolesław
Cmentarz ten nie jest obiektem samodzielnym, znajduje się na terenie cmentarza parafialnego, zaraz przy wejściu. Projektował go Johann Watzal. Ma kształt prostokąta. Jest ogrodzona dzięki betonowym słupkom z motywem krzyża greckiego w zwieńczeniu, które połączone są płotkiem z metalowych prętów. Wejście to dwuskrzydłowa bramka. Na wprost wejścia znajduje się pomnik centralny, którym jest duży drewniany krzyż stojący na 4-stopniowej podstawie. Jest przykryty półokrągłym, o ząbkowanych bokach daszkiem. wysoka, kamienna stela. Nagrobki są ustawione w równych rzędach, wzdłuż alejek. Ścieżki wyłożone zostały betonowymi płytami. Na polu grobowym znajdują się krzyże w kilku wersjach. Cmentarz jest w dobrym stanie technicznym. Jest bardzo zadbany i otoczony opieką- o czy świadczą posadzone krzewy oraz duża ilość świeczek po 1 listopada. Nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 10 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 10 żołnierzy armii rosyjskiej i 1 żołnierz nieznanej narodowości. Wśród pochowanych na tym cmentarzu leży 4 podoficerów. INDEX 249
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 31 Szerzyny.
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym, ciężko do niego trafić, gdyż jest niewidoczny z ulicy. Jednakże drogę do niego wskazuje oryginalny słup informacyjny. Projektował go Johann Jäger. Ma kształt kwadratu. Obecnie w trakcie remontu. Jest ogrodzony dzięki kamiennym słupkom, które stoją na takiej samej złożonej z kamiennych bloczków podmurówce. Cmentarz posiada dwa wejścia, po obu stronach pola. Pomnikiem centralnym jest duży, kamienny krzyż, który wybudowano na cokole z muru tylnego. Na licu krzyża znajduje się tablica inskrypcyjna z tekstem (w tłum.):
,, światło i szum lasu igrają wokół naszego świeżego grobu,
Boże gwiazdy łagodnie wsłuchują się w sen zmarłych”
Nie posiada tablicy informacyjnej. Pochowano tu 26 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 2 żołnierzy niemieckich oraz 89 żołnierzy armii rosyjskiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 32 Szerzyny, okręg nr II
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym, przy drodze prowadzącej z Szerzyn do Swoszowej. Na jego teren prowadzi niewielki mostek z kutymi obręczami oraz 4 betonowe schodki. Projektował go Johann Jäger. Ma kształt prostokąta. Od wejścia do pomnika centralnego, pomiędzy nagrobkami jest alejka. Wejście to dwuskrzydłowa bramka, mająca na środku krzyż maltański. Tuż za nią znajdują się drzewa - dęby- zasadzone jeszcze w trakcie budowy cmentarza. Są jak gdyby naturalnym wejściem na jego teren. Cmentarz jest ogrodzony dzięki murowi z kamiennych bloczków, na które nałożono betonowy daszek. Na wprost wejścia, w ścianie tylnej, znajduje się pomnik centralny, którym jest wysoki, kamienny stylizowany krzyż na czterostopniowym cokole. U jego podstawy można odczytać wyrytą inskrypcję ( w tłum.):
,,Ofiarujcie nam minutę modlitwy, dla Was oddaliśmy lata naszego życia.”
Nagrobki są ustawione w dwóch równych rzędach, wzdłuż alejki oraz po jednym rzędzie wzdłuż ogrodzenia. Na polu grobowym, na betonowych cokolikach są krzyże w różnych wersjach: krzyże żeliwne , również w wersji rosyjskiej z tabliczkami na łączeniu ramion oraz po prawej stronie cmentarza krzyże lotaryńskie dwuramienne, które stoją na grobach zbiorowych żołnierzy rosyjskich. Znane są nazwiska Rosjan, gdyż na tym terenie w czasie działań wojennych stacjonował tu szpital polowy. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Jest bardzo zadbany i otoczony opieką. Posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 17 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 117 żołnierzy armii rosyjskiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 33 Szerzyny- Swoszowa, okręg nr II
Cmentarz ten jest obiektem samodzielnym, przy drodze prowadzącej z Szerzyn do Ryglic, między ulicą a laskiem. Na jego teren prowadzą w dół betonowe 3 betonowe schodki. Projektował go Johann Jäger. Ma kształt prostokąta. Od wejścia do pomnika centralnego, pomiędzy nagrobkami jest alejka. Wejście to dwuskrzydłowa drewniana bramka. Cmentarz jest ogrodzony dzięki-z jednej , frontowej strony-słupkom z kamiennych bloczków, pomiędzy którymi rozpostarto drewniany płotek, zaś z pozostałych stron pełnym murem z kamiennych bloczków, na które nałożono betonowy daszek. Na wprost wejścia, w ścianie tylnej, znajduje się pomnik centralny, którym jest wysoki, belkowy krzyż o 3 belkach pionowych, stojący na czterostopniowym cokole. U jego podstawy można odczytać wyrytą inskrypcję ( w tłum.):
,,Zazdrośćcie nam, którzy po walce i cierpieniach tu właśnie znaleźliśmy spokój od życia i śmierci.”. Krzyż jest przykryty gontowym dwuspadowym daszkiem.
Nagrobki są ustawione w trzech równych rzędach, wzdłuż ogrodzenia. Na polu grobowym znajdują się drewniane krzyże przykryte dwuspadowym daszkiem, zaś na łączeniu belek są tabliczki imienne. Krzyże stoją na niewielkich betonowych cokolikach. Jest też kilka krzyży w wersji rosyjskiej. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Jest bardzo zadbany i otoczony opieką. Posiada tablicę informacyjną. Pochowano tu 83 żołnierzy armii austro-węgierskiej oraz 85 żołnierzy armii rosyjskiej i 1 żołnierza armii niemieckiej.
Opracowała: Justyna Barwacz
Cmentarz wojenny nr 371 Droginia
W Drogini usytuowano cmentarz z I wojny światowej. Ułożony jest tarasowo na stoku wzgórza porośniętego brzozami i dębami. Około 300m od drogi łączącej Myślenice z Wiśniową. Niestety „ukryty” za gospodarstwami, trudno trafić. Brak jakiejkolwiek informacji przy drodze głównej o istnieniu cmentarza wojennego. Teren cmentarza ogrodzony kamiennym murem, furtka żeliwna. Cmentarz niestety rzadko odwiedzany. Niszczeją obramowania zbiorowych mogił ziemnych, tablica nagrobna obrasta mchem, brak kilku krzyży na betonowych attykach. Kilka grobów posiadało imienne tabliczki, zostały tylko trzy i to bardzo nieczytelne. Piękne stare dęby, pewnie pamiętają zamierzchłe czasy przy głównej tablicy i w narożnikach cmentarza. Napis na tablicy brzmi „ Na zachodnio galicyjskich terenach bitew wznowione zostały w latach wojny 1916-17 na polecenie wojskowe k.k. Kraków pod przewodnictwem Fml. Brandner EDL v.WOLFSZAHN 378 cmentarze wojenne, w tym na terenie K.K. obrębu Myślenice 3 z nich.” Poniższą informację podaje Myślenickie PPTK„ Projektował go Gustaw Ludwig.
Pochowani tu żołnierze zginęli na początku grudnia 1914 r. Walczyli m.in. w ramach pułków piechoty: 35 z Tarnopola, 55 z Brzeżan, 58 ze Stanisławowa, 80 ze Złoczowa, 88 z Beraun, 4 cesarskiego z Trydentu. Spoczywa tu 141 żołnierzy austriackich, 46 rosyjskich i czterech pruskich.”
INDEX 371
Opracowała: Małgorzata Barbara Bednarska
Cmentarz wojenny nr 49 Blechnarka
Cmentarz nr 49 - Blechnarka. Jadąc przez miejscowość Wysowa do strefy przygranicznej na skrzyżowaniu jest znak informujący nas o kierunku spaceru. Po prawej stronie w lesie na stoku góry jest Cmentarz nr 49, jest zaniedbany i trudno go znaleźć. Są tam drewniane krzyże z tabliczkami pochowanych żołnierzy. Brak jakichkolwiek informacji o cmentarzu.
INDEX 49
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 48 Regitów Wyżny
Cmentarz nr 48 Regitów Wyżny. Jadąc z Uścia Gorlickiego przez Regietów do Przełęczy Regietowskiej po prawej stronie drogi stoi znak informujący nas o cmentarzu nr 48. Od tego znaku idąc około 30 min. pod górę „Kozie Żebro”, wzdłuż linii lasu, dochodzimy do ukrytego w lesie cmentarza. Obecnie cmentarz jest w remoncie (robione jest nowe kamienne ogrodzenie).
INDEX 48
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 56 Smerkowiec
Jadąc z Gorlic do Koniecznej na przejście graniczne w miejscowości Gładyszów należ skręcić w prawo w kierunku Uścia Gorlickiego. W miejscowości Smerkowiec obok cmentarza parafialnego jest ogrodzony kamiennym ogrodzeniem cmentarz nr 56. Cmentarz należy do okręgu I Żmigród. Pochowanych jest tu 22 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 1 żołnierz armii rosyjskiej w 2 mogiłach zbiorowych i 14 pojedynczych.
INDEX 56
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 57 Uście Gorlickie
Jadąc do miejscowości Wysowa po lewej stronie znajduje się cmentarz parafialny Uście Gorlickie a na nim kwatera wojskowa. Cmentarz jest zadbany. Należy do okręgu I Żmigród, pochowanych jest tu 46 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 13 armii rosyjskiej w 2 mogiłach zbiorowych i 45 pojedynczych.
INDEX 57
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 71 Łosie
W miejscowości Łosie na cmentarzu parafialnym jest kwatera wojskowa, żołnierzy poległych w I wojnie światowej. Pochowanych jest tu 61 żołnierzy armii austro - węgierskiej, 8 żołnierzy armii rosyjskiej. Znajduje się tu 5 mogił zbiorowych i 57 pojedynczych. Kwatera zapisana jest jako „Cmentarz Wojskowy Nr 71 Łosie”, należy do okręgu III Gorlice.
INDEX 71
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 72 Ropa
W miejscowości Ropa, na cmentarzu parafialnym znajduje się kwatera poświęcona poległym w I wojnie Światowej założona w roku 1914. Pochowanych tu jest 31 żołnierzy armii austro - węgierskiej, 6 żołnierzy rosyjskich, znajduje się tu 6 mogił zbiorowych i 16 mogił pojedynczych. Cmentarz nr 72 należy do okręgu III Gorlice. Kwatera jest zadbana przez osoby odwiedzające cmentarz parafialny.
INDEX 72
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 73 Szymbark
Cmentarz nr 73 - Szymbark. Jadąc z Grybowa w stronę Gorlic w Miejscowości Szymbark 200m na północny zachód za laskiem znajduje się samodzielny cmentarz wojskowy na którym spoczywają ofiary I wojny światowej. Spoczywa tam 46 żołnierzy armii austo-węgierskiej, 5 żołnierzy armii rosyjskiej. Podobno dużo polskich nazwisk. Brak jakiejkolwiek tablicy informacyjnej i brak nazwisk. Ogrodzony. Krzyże żeliwne. Widać, że jest odwiedzany.
INDEX 73
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny Mymoń
Cmentarz - Mymoń. Idąc z Sieniawy w stronę Beska po przejściu około 1 km dochodzimy do miejscowości Mymoń, Przed kapliczką stojącą po prawej stronie drogi skręcamy w lewo na drogę polną, którą dojdziemy do cmentarza parafialnego. Idąc dalej tą drogą dojdziemy do miejsca gdzie na brzegu lasu jest cmentarz z I wojny światowej. Są to pozostałości po cmentarzu, na którym w 2000 roku postawiono duży krzyż z tabliczką informacyjną. Krzyż jest ogrodzony płotkiem, obszar ten jest wybetonowany. Cmentarz był większy gdyż zachowały się cztery słupki określające powierzchnię, w obrysie tym znajduje się tylko jeden grób z tabliczką imienną. Całość jest zarośnięta i zaniedbana ale widać ślady, że ktoś jednak pamięta o pochowanych żołnierzach.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny Rymanów
Rymanów - Na dawnym cmentarzu parafialnym obecnie komunalnym znajduje się kwatera gdzie pochowani są żołnierze, którzy zginęli w czasie I i II wojny światowej w dwóch mogiłach zbiorowych. Na mogiłach zbiorowych znajduje się 22 krzyże granitowe z mosiężnym orłem w koronie pośrodku. Cmentarz jest zadbany. Nazwisk brak.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 74 - Szymbark
Cmentarz nr 74 - Szymbark. Na cmentarzu parafialnym 200 m. na zachód od kościoła znajduje się kwatera wojskowa gdzie spoczywają ofiary I wojny światowej. Pochowano tu 45 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 28 żołnierzy armii niemieckiej i 5 żołnierzy armii rosyjskiej. Jest tu 12 mogił zbiorowych i 36 pojedynczych. Kwatera jest ogrodzona i zadbana, odwiedzana przez miejscową ludność.
INDEX 74
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 75 - Szymbark
Cmentarz nr 75 - Szymbark. Jadąc z Grybowa do Gorlic po prawej stronie 100 m. za skrętem do Bielanki znajduje się ogrodzony cmentarz wojskowy gdzie spoczywają ofiary I wojny światowej. Nazwisk brak. Ogrodzony murem, krzyże żeliwne, zadbany. Obiekt należy do okręgu III Gorlice. Pochowano tu 28 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 4 żołnierzy armii rosyjskiej. Jest tu 9 mogił zbiorowych i 11 pojedynczych.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 8 - Nowy Żmigród
Cmentarz nr 8 - Nowy Żmigród. Obok cmentarza parafialnego znajduje się cmentarz wojskowy, gdzie pochowani są żołnierze polegli w I wojnie światowej. Znajdują się tam żeliwne krzyże na betonowych podstawach. Pośrodku cmentarza stoi pomnik. Cmentarz zadbany. Ogrodzony kamiennym murem.
INDEX 8
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 85 - Rozdziel
Po prawej stronie drogi nr 993 jadąc od strony Dukli w miejscowości Rozdziele na lekkim wzniesieniu znajduje się cmentarz wojskowy z okresu I wojny światowej projektu Hansa Mayera. Na cmentarzu tym pochowani są żołnierze:
2 Pułk Piechoty
3 Pułk Strzelców
10 Batalion Pionierów
22 Bawarskiego Pułku Piechoty
Żołnierze rosyjscy
Spoczywa tu:
4 żołnierzy armii austro - węgierskiej
14 żołnierzy armii niemieckiej
19 żołnierzy armii rosyjskiej
w 5 mogiłach zbiorowych i 14 pojedynczych
Miejsce to ogrodzone jest płotkiem drewnianym i przy frontowym boku obok furtki stoi duży drewniany krzyż. Cmentarz jest zadbany.
INDEX 85
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojenny nr 91 - Gorlice
Cmentarz nr 91 w Gorlicach jest usytuowany na jednym ze wzgórz okalających miasto. Idąc z centrum miasta ul. Stróżewską do osiedla mieszkaniowego „Korczak”, mijając ogródki działkowe, dochodzimy do kamiennego muru największego cmentarza z I wojny światowej w III okręgu skręcając w prawo wzdłuż muru dochodzimy do bramy, w przedsionku której umieszczono tablice pamiątkowe ku czci poległych w wielkiej bitwie gorlickiej w 1915 roku. Cmentarz jest bardzo dobrze zachowany i zadbany, warty odwiedzenia.
INDEX 91
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojskowy nr 106 - Biecz
Cmentarz nr 106 w Bieczu znajduje się na stromym stoku przy ulicy ks. Bochniewicza, koło kościoła Bożego Ciała. Ze względu na stromy stok cmentarz zbudowany jest z tarasów. Cztery pola grobowe oddzielone są murami i połączone schodami. Na cmentarz wchodzi się długimi, betonowymi schodami przez ozdobną bramę. Ogrodzony jest kamiennym murem . Głównym pomnikiem jest krzyż łaciński wkomponowany w tylną ścianę ogrodzenia. Na nagrobkach znajdują się, osadzone na betonowych cokołach, krzyże różnego typu. Brak nazwisk pochowanych.
Opracował: Zbigniew Szybka
Cmentarz wojskowy nr 108 - Biecz
Cmentarz w Bieczu zlokalizowany został przed murem kościoła klasztornego OO. Franciszkanów. Znajduje się tutaj
sześć mogił zbiorowych oraz dwadzieścia pojedynczych grobów. Na tym niewielkim cmentarzu pochowanych jest
czterdziestu dwóch żołnierzy armii rosyjskiej i czterech żołnierzy armii austro-węgierskkiej. Nad grobami wznosi się
drewniany krzyż z półokrągłym daszkiem. Tabliczek z nazwiskami pochowanych brak.
Opracował: Zbigniew Szybka